فارسی
دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در مراسم افتتاح پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد جامع مستقل نجف‌آباد که صبح امروز در سالن شهید حججی این واحد برگزار شد، با تبریک حلول ماه شعبان و فرارسیدن اعیاد شعبانیه، به موضوع علم، فناوری و حکمرانی اشاره کرد و گفت: ChatGPTانقلابی در هوش مصنوعی است که توانست امتحان پزشکی در آمریکا را پشت سر گذاشته و حتی نمره قبولی بگیرد. این هوش مصنوعی قادر به مقاله‌نویسی است و این یعنی قابلیت تولید علم دارد و اتفاق جدیدی در حال رخ دادن است که نباید به عنوان یک اتفاق ساده به آن نگاه کنیم.
وی با بیان اینکه مراتب تمدن غرب در حال رخ دادن است، اظهار داشت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند؛ پیشرفت غرب در علم و فناوری باعث شده تا علی‌رغم فقر مطلق آنها در اخلاقیات و معنویات، بتوانند سبک زندگی خود را به جوامع دیگر تحمیل کنند. از سپتامبر ۲۰۰۱ به بعد و با پایان یافتن جنگ سرد، غرب دنیای جدیدی را شکل داده است و حوادثی که چند ماه گذشته در کشور ما اتفاق افتاد را نباید بی‌ربط با نگاه و توان جدید غرب دید؛ چرا که آنها از فضای مجازی به گونه‌ای استفاده می کردند که جوان در اتاق خودش به نقطه‌ای برسد که در خیابان به طرز وحشیانه دو نفر را به قتل برساند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که در این دوره القائات بسیار شدید بود و به تعبیر مقام معظم رهبری؛ باید به مهندسی آنها آفرین گفت، اما محاسباتشان اشتباه بود زیرا مردم ایران را نشناخته بودند. غربی‌ها در محاسبات خود خداوند رب‌العالمین را ندارند و همه چیز را مادی و پدیده‌ها را ناقص می‌بینند و به همین دلیل نمی‌توانند به جوابی که می‌خواهند، دست پیدا کنند.
دکتر طهرانچی با اشاره به تغییر ماهیت دانشگاه در غرب گفت: در ابتدا دانشگاه کلاسیک داشتیم که نهاد ملی دانش بود و کاری با جامعه نداشت. در این دانشگاه، جدایی دانش از سیاست و دموکراسی حاکم بوده و دانشگاه برج عاج‌نشین و نخبگانی بود که در آن دانشمندان دارای هویت و کرسی بوده و اساساً سازمان دانشگاهی کاری نمی‌کرد، بلکه مجموعه دانشمندان در کنار یکدیگر دانشگاه را شکل می‌دادند و در آن درس دانشمند و استاد مهم بود. این در حالی است که در دانشگاه اجتماعی (مدرن) سازمان دانشگاه و اینکه تحصیل‌کرده کدام دانشگاه هستیم، مهم شد؛ یعنی سازمان فکر می‌کند، تعامل می‌کند و می‌سازد. این نگاه تا به امروز در دانشگاه‌ها حاکم بوده است. در این نگاه دانشگاه توده‌ای و گسترده شد و دانشگاه آزاد اسلامی ثمره این نگاه است که در آن دانش بین مردم و دانشگاه به اشتراک گذاشته شد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد دانشجویان ما حدود ۱۷۵ هزار نفر بود که این عدد پس از انقلاب اسلامی به ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر رسیدو اکنون ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در کشور داریم. همچنین از مجموع ۱۲ میلیون فارغ‌التحصیل کشور، ۷ میلیون نفر در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل کرده‌اند و از این طریق دانش بین جامعه و مردم مشترک شده است.
وی با بیان اینکه اثرات بازتابی میان دانشگاه و جامعه افزایش پیدا کرده است، گفت: ما هنوز هویت دانشگاهی را کامل نکرده بودیم و اساتید به تنهایی حل مسئله می‌کردند که دانشگاه سوم ظهور کرد. دانشگاه مدرن را شوروی و غرب در قرن بیستم تجربه کردند که در آن دانشگاه دولت‌محور بود و کارکردگرایی و مأموریت‌محوری در آن مهم بود، اما در اواخر قرن بیستم دنیای علم با موضوع جدیدی مواجه شد که محققان به آن الگوی پایان دانشگاه گفتند.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: در مدل الگوی پایان دانشگاه، سردمداران علم دیگر دانشگاه‌ها نیستند و جای خود را به شرکت‌های فراملی می‌دهند. به عنوان نمونه شرکت گوگل مقام چهارم یا پنجم در تعداد مقالات علمی و بیش از ۱۵۰۰ محقق دارد که از این نظر از دانشگاه هاروارد پیش افتاده است. اکنون این شرکت‌ها خود تولید دانش می‌کنند نه پتنت؛ چراکه حاکمیت علم از دانشگاه در حال خروج است. بر این اساس، دانشگاه به عنوان نهاد ملی علم جای خود را به شرکایی می‌دهدکه ظهور و بروز می‌کنند. امروز یک شرکت ChatGPT را بالا می‌آورد که دانشگاه هم نیست اما داده‌هایی که در اختیاردارد، از همه دانشگاه‌های غرب بالاتر است.
وی افزود: عصر اطلاعات و جامعه دانایی، مجازی شدن امور، حضور شبکه‌های اجتماعی و مهمتر از همه امپراتوری جهانی دانش‌بنیان؛ حاکمیت ملت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: عصر اطلاعات و جامعه دانایی، مجازی شدن امور، حضور شبکه‌های اجتماعی و مهمتر از همه امپراتوری جهانی دانش‌بنیان؛ حاکمیت ملت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری که گوگل یک شرکت اقتصادی فراملیتی است، اما به همه رایانه‌های ما مشرف است. حوزه دارو نیز در اختیارشرکت‌های چندملیتی است که مرزهای امپراتوری جهانی تجاری دانش‌بنیان را پشت سر می‌گذارند. بدین ترتیب،اقتصاد دانش بنیان، اقتصادهای نوظهور و جغرافیای جدیدعلم در حال شکل‌گیری است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه عمر دانشگاه‌های مبتنی بر الگوی اول پایان یافته است، تصریح کرد: دانشگاه در دوران جنگ سرد هویت و اقتدار داشت و تعیین‌کننده بود، اما وقتی مرز دانشگاه با جامعه، اقتصاد و فناوری فرو ریخت، این سه به درون دانشگاه راه یافتند و فرادانشگاه‌هایی خلق شد که در الگوی دوم حاکمیت می‌کنند.
دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه در گذشته اطلاعات فردی، اما اکنون اطلاعات رفتاری میلیون‌ها نفر در سامانه‌ها جا گرفته است، گفت: اکنون اطلاعات منبع بسیار مهمی محسوب می‌شود و داده بزرگ (Big Data) و تحلیل دیتا از اهمیت بسیاربرخوردار بوده و دنیای اطلاعات به کانون منازعه و خدمت تبدیل شده است. اتفاقات اخیر کشور یک جنگ ترکیبی، شناختی اطلاعات‌پایه بود و هنوز تمام نشده که دشمن همچنان در حوزه اقتصاد و دیگر نقاط، مبتنی بر داده تحلیل کار می‌کنند.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: در حال حاضر کانون منازعه و رقابت جای خود را از زیست‌بوم‌های ملی به عرصه‌های جهانی داده و اطلاعات تبدیل به یک عنصر حیاتی شده است. بدین ترتیب دانشگاه به عنوان یگانه مرجع خلق دانش و ارائه‌دهنده راهکار و پیشگیری‌کننده حوادث، جای خود را از سیاست تولید دانش به سیاست تقاضای دانش و بازیگران جدید این عرصه می‌دهد. زمانی طلا پشتوانه پول بود اما اکنون اطلاعات و رمزارزها پشتوانه پولی شده است. به عبارت دیگر بازار به جای دولت، به حرکت درآورنده نظام دانش است. نیروهای فناور و بازار شروع‌کننده تحول هستند و دولت‌ها دیگرمهارکننده آن نخواهند بود.
وی با بیان اینکه در سال جاری ۹۴ درصد بودجه دانشگاه‌های دولتی صرف پرداخت حقوق و دستمزد شد که یعنی دانشگاه عملاً نمی‌تواند به امور دانش بپردازد، گفت: اگر دانشگاه بخواهد متکی بر دولت باشد، یعنی خداحافظی دانشگاه با فرهنگ، فناوری، پژوهش، تربیت دانشجو و... اما آنچه زودتر فضای محیط واقعی را درک کند، می‌تواند از این وضعیت نجات پیدا کند. دانشگاه آزاد اسلامی بر این مبنا و با این نگاه سند تحول و تعالی را تدوین کرده که بحمدالله اکنون ۷۵ درصد از بودجه دانشگاه صرف حقوق و دستمزد می‌شود و براساس برنامه؛ بایدکاری کنیم اتکای دانشگاه به شهریه از ۷۵ درصد به ۶۰ درصد و در مرحله بعد به ۴۰ درصد کاهش یابد. در این مسیر باید جامعه‌پرداز شویم، بازار را درک کنیم و با جامعه دادوستد داشته باشیم.
دکتر طهرانچی با تأکید بر لزوم تولید مکتب در دانشگاه‌ها گفت: در دوره‌ای دانشمندان کارها را پیش می‌بردند. به عنوان مثال ابوعلی سینا وزیر حکومت دیلمیان بود و آن را پیش می‌برد اما در دوره قاجار و پهلوی تصور می‌کردند که فرد مؤثر است و بر این اساس برخی افراد را برای تحصیل به خارج از کشور می‌فرستادند تا درس بخوانند و دیوان‌سالار شوند. این نگاه ادامه داشت به طوری که اکنون نیز کمتر افرادی با مدرک غیر دکتری پیدا می‌کنیم که در مناصب دولتی باشند، چراکه فکر می‌کردند دکتر بودن یعنی حکمرانی عالمانه اما هنوز نیاموخته‌ایم که دانشگاه‌های ما باید مکتب داشته باشد. چرا نباید دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان و دانشگاه نجف‌آباد هر کدام دارای یک مکتب اقتصادی باشند؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: استاندار اصفهان باید از مکاتب هر یک از دانشگاه‌هایی که دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد است، در مباحث مختلف استفاده کند.
دکتر طهرانچی با اشاره به ظهور سکوها (پلتفرم‌ها) گفت: ما هنوز در گیرودار ساختن دانشگاه بودیم که ناگهان بحث ChatGPT پیش آمد و جهان شبکه‌ای و سکوها ظهور کردند و دانشگاه جای خود را به دانش‌شهر می‌دهد. دانش‌شهر یک سکو در کنار دانشگاه است و این مفهوم در دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان سرای نوآوری مطرح است که در آن مدارس عالی مهارت، طرح پویش، مراکز رشد و ایده‌آرایی، پارک علم و فناوری، صنایع نوآورانه و... وجود دارد. برای تکمیل این حلقه نیازمند تجارت‌خانه محصولات دانش‌بنیان هستیم که به آن بازار فناوری می‌گوییم. اگر حلقه آخر که تجارت‌خانه علم و فناوری است را خلق نکنیم، پارک علم و فناوری در خودش فرو خواهد رفت. بنابراین فعالیت علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی از مدرسه شروع و به تجارت‌خانه ختم می‌شود.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: امروز در دانش‌شهر دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد افتخار داریم که یکی از برنامه‌های حوزه علم و فناوری، یعنی پارک علم و فناوری را که جزئی از دانش‌شهر است، افتتاح کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آیه ۸۰ سوره انبیاء گفت: براساس این آیه شریفه؛ صنعت و فناوری بایدبرای مردم باشد و اینکه مقام معظم رهبری می‌فرمایند در منطق ما سلاح هسته‌ای نیست، بدین دلیل است که سلاح هسته‌ای«لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ» نیست ولی دانش هسته‌ای «لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ» هست. پس صنعت فولاد، پتروشیمی و... باید در خدمت مردم باشد و نباید اجازه دهیم که این صنایع برای«ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْبَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا» اتفاق بیفتد و نفس مردم تنگ شود. بنابراین ما از همه، محیط زیست دوست‌تر هستیم و باید به آب، خاک، هوا و آینده مردم توجه داشته باشیم.
دکتر طهرانچی ادامه داد: یکی از وظایف ما این است که بایدخدمت صنایع بیاییم و باهم « لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ» را حل کنیم.
وی با اشاره به سوره مبارکه روم گفت: خداوند متعال درباره تمدن‌ها می‌فرماید که تمدن‌ها می‌آیند و می‌روند اما تمدن روم خصوصیت‌های خود را دارد چراکه آنها «یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ» بودند و اکنون نیزعلم غرب همه ظرایف عالم را نمی‌داند چون آنها هم «َهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ» هستند و درمقابل آنها نیز کسانی قرار دارند که به ربوبیت خداوند ایمان داشته و «أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِیمانَ»هستند. خداوند در سوره غافر می‌فرماید نباید در مقابل آنها مقهور شویم و بترسیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: غرب از آخرت بی‌خبر است. آنها ربوبیت رب را نمی‌فهمند، انقلاب اسلامی را نمی‌توانند توجیه کنند، یوم الله ۲۲ بهمن وعده و لطف الهی بود را نمی‌توانندبفهمند، زیرا آنها کاری به ربوبیت ندارند. نظامشان، نظام ربوبیت نیست، حتی زمانی که حاکم شوند.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه نگاه مادی می‌گوید اگر سرمایه داشته باشید، حاکم هستید، افزود: علم پشتوانه حکمرانی است، پس باید نهاد علم و سکوهای دانش پشتوانه حکمرانی قرار بگیرند. لذا در منطق ما دیگر دانشگاه درون‌گرا نیست،بلکه در خود تربیت قوه عاقله، علم، فناوری، فرهنگ، جامعه‌پردازی، سبک زندگی و حکمرانی، مهارت‌های جدید،تحصیل و توانمندسازی، صنایع نوآورانه و رفتارسازی اجتماعی در کنار بسترهای جدید و... را دارد.
وی در پایان تأکید کرد: فراموش نکنیم هرچقدر هم بزرگ باشیم، اگر تحول را درک نکنیم، حذفمان حتمی است. برای درک تحول باید تحول‌خواه و تحول‌آفرین بود. تحول همیشه آغاز است و پایانی برای آن نیست.
