رئیس مرکز تحقیقات مواد پیشرفته دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد گفت: ۵۵۰موضوع پژوهشی از صنعت ذوب آهن با اجری طرح پایش توسط دانشگاهیان در این مرکز تحقیقاتی استخراج شد.

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ دانشگاه آزاد اسلامی در دهه ۸۰بعد از حدود دو دهه فعالیت به این نتیجه رسید که اگر امور تحقیقاتی را به فعالیت‌های علمی خود اضافه نکند به برخی موفقیت‌ها نمی‌رسد و رسالت دانشگاه تحقق نمی‌یابد؛ بنابراین سال ۸۵مجوز نخستین مرکز تحقیقاتی در زمینه آب به یکی از واحدهای دانشگاهی داده شد.

اکنون در مجموع بیش از ۲۰۰مرکز تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت می‌کنند. ۱۶۴مرکز تحقیقاتی از این مراکز در زمینه‌های تحقیقاتی غیرپزشکی از جمله فنی، مهندسی، کشاورزی و ... و ۳۹مرکز تحقیقاتی در زمینه پزشکی فعال هستند.

خبرنگار خبرگزاری آنا برای آشنایی بیشتر با مأموریت‌ها، فعالیت‌ها، دستاوردها و برنامه‌های مرکز تحقیقات مواد پیشرفته دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد با مهدی منصوری رئیس این مرکز گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: چگونگی و چرایی ایجاد مرکز تحقیقات مواد پیشرفته در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد را بیان کنید.

دكترمنصوری: دانشگاه‌ها و مراکز علمی تحقیقاتی همواره به‌عنوان خط مقدم توسعه دانش و فناوری شناخته می‌شوند؛ اما ارتباط مؤثر بین صنعت و دانشگاه از سالیان دور به‌منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های دانشگاهی و علمی در راستای ارتقای صنعت همواره یکی از مشکلات رایج در صنایع مختلف بوده تا آنجا که به دلیل فاصله موجود بین صنعت و دانشگاه تحقیقات انجام‌گرفته در دانشگاه غالباً مورد استقبال صنایع قرار نگرفته و صنایع نیز تمایل چندانی به استفاده از ظرفیت‌های علمی موجود در دانشگاه به‌منظور ایجاد، ارتقا و یا بومی‌سازی فناوری‌های مورد نیاز خود ندارند. در این راستا به نظر می‌رسد مراکز تحقیقاتی دانشگاهی به‌عنوان یکی از حلقه‌های مفقوده بین صنعت و دانشگاه می‌توانند نقش کلیدی برای توسعه کشور داشته باشند.

محصولات فناورانه نانوذرات طلا، مس، اکسید مس و ... به همت استادان و دانشجویان در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته تولید شده است.

حضور مراکز تحقیقاتی می‌تواند به‌صورت سازوکاری در راستای انتقال نیازمندی‌های صنایع به داخل دانشگاه به‌منظور رفع آنها و یا حتی ارائه توانمندی‌های دانشگاه به صنعت در راستای به‌کارگیری دانش فنی‌های موجود عمل کند. در این راستا مرکز تحقیقات مواد پیشرفته به‌عنوان مرکز تحقیقاتی با نگرشی فراگیر بر نقش تحقیقات صنعتی برای توسعه کشور با به‌کارگیری ابزارهای خاص به انجام پژوهش‌های مورد نیاز صنایع کشور سال ۱۳۹۰در واحد نجف‌آباد راه‌اندازی شد.

مرکز تحقیقات مواد پیشرفته دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد سال ۱۳۹۷موفق به کسب مجوز پژوهشکده از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز شده و اکنون تنها مرکز تحقیقاتی در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی بوده که موفق به اخذ این مهم شده است.

فعالیت مرکز تحقیقات مواد پیشرفته در ۳گروه پژوهشی

آنا: چه مأموریت یا مأموریت‌هایی برای مرکز تحقیقات مواد پیشرفته واحد نجف‌آباد تعریف‌شده و آیا اکنون در انجام مأموریت‌ها فعال است؟

دكترمنصوری: گروه‌های پژوهشی فعال در این مرکز شامل گروه پژوهشی سنتز و فرآوری نانومواد، گروه پژوهشی مهندسی سطح، حفاظت و خوردگی و گروه پژوهشی بیومواد پیشرفته است.

مأموریت اصلی هسته پژوهشی سنتز نانومواد انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی در زمینه روش‌های سنتز، فناوری نانومواد، تولید پودرهای نانوذره، نانوساختار و انجام تحقیقات در زمینه روش‌های مدرن فناوری نانومواد و تجاری‌سازی آنها است.

هسته پژوهشی مهندسی سطح با هدف انجام تحقیقات و توسعه روش‌های در زمینه مهندسی سطح و حفاظت با هدف رفع نیازهای ارائه‌شده در صنایع مختلف به‌منظور بررسی علل تخریب قطعات مهندسی و راه‌کارهای بهبود و کارایی آنها تشکیل شد. این هسته پژوهشی با سازمان‌دهی تحقیقات بر مبنای نیازهای موجود، تحقیق و توسعه در زمینه روش‌های جدید مهندسی سطح و تریبولوژی موفق به انجام چند طرح صنعتی در راستای مأموریت خود شده است.

هسته تحقیقاتی بیومواد پیشرفته نیز با هدف انجام تحقیقات در زمینه تولید، فرآوری و ارزیابی بیومواد مهندسی پیشرفته، توسعه بیومواد با اهداف کاربردی، ارتباط نزدیک‌تر و واقعی بین صنعت و دانشگاه و انجام تحقیقات محصول محور با هدایت پروژه‌های دانشجویی در راستای نیازهای واقعی علمی و صنعتی تشکیل‌ شده و به فعالیت خود در این زمینه ادامه می‌دهد.

آنا: تاکنون چه فعالیت‌هایی در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته صورت گرفته و دستاورد یا دستاوردهای ایجاد این مرکز از ابتدا تاکنون چه بوده است؟

دكترمنصوری: فعالیت‌های انجام‌گرفته در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته واحد نجف‌آباد را می‌توان در چهار قسمت کلی؛ تولید و نشر علم، تولید محصولات فناورانه، انجام طرح‌های پژوهشی برون دانشگاهی و ارائه خدمات آزمایشگاهی دسته‌بندی کرد. به‌عنوان نمونه این مرکز با تکیه بر هیئت علمی توانمند خود تاکنون موفق به چاپ بیش از ۴۰۰مقاله علمی در مجلات و کنفرانس‌های معتبر خارجی و داخلی شده است.

در راستای رفع مشکلات صنایع و شرکت‌های داخلی نیز طرح‌های پژوهشی صنعتی متعددی توسط اعضای هیئت علمی در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته واحد نجف‌آباد به انجام رسیده و از سویی دیگر با توجه به امکانات آزمایشگاهی پیشرفته و به‌روز، این مرکز تحقیقات از آغاز تأسیس خود همواره به امر ارائه خدمات آزمایشگاهی به دانشجویان و صنایع مختلف مشغول بوده است.

یکی دیگر از فعالیت‌های انجام‌گرفته در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته واحد نجف‌آباد تولید برخی محصولات فناورانه مانند تولید نانوذرات طلا، مس، اکسید مس و ... بوده که به همت استادان و دانشجویان به انجام رسیده است.

دانشگاه نیازمند اقدامات بیشتر برای تسهیل فرایندها با صنعت

آنا: تعامل نهادها و مراکز مربوط به مرکز تحقیقات مواد پیشرفته چگونه بوده و آیا قرارداد و تفاهم‌نامه‌ای در زمینه‌های همکاری صورت گرفته است؟

دكترمنصوری: تاکنون تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای متعددی از سوی مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی و یا دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد با صنایع مختلف منعقدشده که کمک خوبی به پیشبرد اهداف مراکز مختلف تحقیقاتی در این واحد دانشگاهی داشته، هرچند به نظر می‌رسد برای بهبود و تسهیل فرایندها با صنایع مختلف البته نیاز به عقد قرارداد و تفاهم‌نامه‌های بیشتر و یا در برخی موارد تمدید تفاهم‌نامه‌های موجود است.

در هر صورت در شرایط فعلی مرکز تحقیقات مواد پیشرفته در زمینه‌های صنعتی همکاری‌های متعددی با شرکت‌های مختلف در راستای رفع مشکلات آنها انجام داده که ازجمله این فعالیت‌ها می‌توان تعیین روش‌های تست غیرمخرب پایه‌های بتونی متناسب با شرایط و موقعیت جغرافیایی استان اصفهان-شرکت توزیع نیروی برق استان اصفهان، بهبود رفتار مکانیکی و متالوژیکی اتصال قطعات غیرهمجنس ایجاد شده به روش جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی- شرکت گازسوزان، بررسی و استفاده از انواع پوشش‌های نانو با کارایی آب‌گریزی و خودتمیزشوندگی برای استفاده در شهر اصفهان- شهرداری اصفهان و امکان‌سنجی کاربرد روش‌های ارتقای شاخص‌های بهداشتی اتصالات برنجی و برنزی مورد استفاده در خطوط انتقال آب شرب- شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان را نام برد.

در طرح پایش تاکنون ۵۵۰موضوع پژوهشی از میان چالش‌های موجود در صنعت ذوب‌آهن استخراج‌ شده است که از هرکدام از این موضوعات امکان طرح ۵تا ۱۰پایان‌نامه وجود دارد.

بررسی تصفیه‌پذیری پساب‌های صنعتی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان به‌وسیله نانو ذرات فرات (VI)، طراحی و ساخت دستگاه تست مقاومت الکتریکی ویژه خاک، شرکت گاز آذربایجان شرقی، بهینه‌سازی عملکرد و طول عمر اسکراپر دیسک‌های گندله‌سازی شرکت صنعتی و معدنی گل گهر سیرجان، ارزیابی فنی اقتصادی روش‌های استخراج عناصر با ارزش با محور عنصر وانادیوم از سرباره کنورتور ذوب‌آهن اصفهان، بررسی تصفیه‌پذیری پساب‌های صنعتی در شرکت جهان فولاد سیرجان، بهینه‌سازی عملکرد گلوله‌های آسیاهای کارخانه گندله‌سازی شماره یک شرکت صنعتی و معدنی گل گهر سیرجان و بومی‌سازی دانش فنی و ساخت بازدارنده خوردگی چندمنظوره سازگار با محیط‌زیست برای آزمون فشار ایستایی آب، مناطق نفت‌خیز جنوب از دیگر همکاری‌های مرکز تحقیقات مواد پیشرفته با بخش صنعت بوده است.

شاخص‌ترین اقدام انجام‌گرفته در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته

آنا: جایگاه پایان‌نامه‌های دانشجویی و طرح‌های پژوهشی استادان و اعضای هیئت علمی در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته چگونه است؟

دكترمنصوری: مرکز تحقیقات مواد پیشرفته با توجه به امکانات و تجهیزات پیشرفته، کادر مجرب و اعضای هیئت علمی توانمند خود طرح‌های پژوهشی متعددی را در قالب طرح‌های پژوهشی صنعتی و یا پایان‌نامه‌های دارای حمایت‌های صنعتی با هدف رفع نیازهای صنایع مختلف به انجام رسانده که در برخی موارد نتیجه تحقیقات انجام‌گرفته حتی منجر به تولید محصولات به‌صورت آزمایشگاهی نیز شده که نشان از توجه بسیار زیاد این مرکز و اعضای آن به انجام تحقیقات هدفمند در راستای رفع نیازهای صنایع مختلف ایران دارد.

یکی از شاخص‌ترین اقدامات انجام‌گرفته در مرکز تحقیقات مواد پیشرفته دانشگاه آزاد اسلامی مواد پیشرفته راستای هدفمندی پایان‌نامه‌های دانشجویی و طرح‌های پژوهشی استادان فعال در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی «طرح پایش» ذوب‌آهن اصفهان است.

تفاهم‌نامه‌ دانشگاه با ذوب‌آهن اصفهان که اجرای آن بر عهده دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد بود با هدف نظام‌مندکردن فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تأمین نیازهای شرکت ذوب‌آهن اصفهان در محورهای موضوعی مختلف با استفاده از تعریف پایان‌نامه‌های دانشجویی، انجام پروژه‌های تحقیقاتی و ... بهمن‌ ۱۳۹۸با حضور دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به امضا رسید.

در طرح پایش ذوب‌آهن و تفاهم‌نامه‌ای که با این شرکت منعقدشده تاکنون ۵۵۰موضوع پژوهشی از میان چالش‌های موجود در صنعت ذوب‌آهن استخراج‌ شده که از هرکدام از این موضوعات امکان طرح ۵تا ۱۰پایان‌نامه وجود دارد که امید آن وجود دارد با به ثمر رسیدن فعالیت‌های انجام‌گرفته در این زمینه شاهد تحول بزرگی در راستای حل مشکلات صنعت در مجموعه‌های دانشگاهی باشیم، نکته‌ای که با توجه به تحریم‌های تحمیل‌شده به صنایع مختلف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

آنا: فعالیت مرکز تحقیقات پیشرفته را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد تا دچار لغو مجوز نشود.؟

دكترمنصوری: با توجه به فعالیت‌های انجام‌گرفته در این مرکز به نظر می‌رسد مرکز تحقیقات مواد پیشرفته تاکنون مسیر حرکتی مناسبی را پیموده و امید این وجود دارد که در آینده نیز با امید و توکل به خدا و کمک اعضای هیئت علمی و به‌ویژه مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی به حرکت رو به جلو خود ادامه دهد.