فارسی
به گزارش خبرنگار آنا، نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» بر پایه هوش مصنوعی توسط محققان دانشگاه بین‌المللی آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در یک شرکت دانش‌بنیان به بهره‌برداری رسید.
خبرنگار آنا در این زمینه گفت‌و‌گویی را با شروان فکری ارشاد رئیس هیئت مدیره و خالق بهروز مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان ترتیب داده است.
آنا: ابتدا درباره نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» توضیح دهید و جزئیاتی از کاربرد این نرم‌افزار بگویید.
فکری ارشاد: سرطان یک بیماری پیچیده و چندوجهی است که در اثر رشد غیرطبیعی و کنترل‌نشده سلول‌ها در بدن ایجاد می‌شود و این رشد غیرطبیعی می‌تواند به بافت‌های مجاور حمله کرده و در برخی موارد نیز به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد که اصطلاحاً متاستاز نامیده می‌شود.
سرطان نتیجه تغییرات (جهش) در DNA سلول‌هاست و این تغییرات می‌توانند به دلایل مختلفی ازجمله عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، مواجهه با مواد شیمیایی (مانند آزبست یا بنزن)، اشعه‌های مضر (مانند UV خورشید یا اشعه X)، عفونت‌های ویروسی، سبک زندگی نامناسب، مصرف الکل و رژیم غذایی ناسالم (مصرف زیاد گوشت قرمز یا غذا‌های فرآوری‌شده) رخ دهند.
از سویی سرطان یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است و انواع مختلفی دارد که هرکدام ویژگی‌ها و نرخ بقای متفاوتی دارند.
آنا: نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» روی تمامی سرطان‌ها کاربرد دارد یا مزیت تشخیصی آن تنها روی برخی از انواع سرطان‌هاست؟
فکری ارشاد: در حال حاضر دو نوع سرطان ریه و سرطان پوست بر روی نسخه کاربری نرم‌افزار قرار گرفته است، این نرم‌افزار برای تشخیص تمامی سرطان‌ها می‌تواند کاربرد داشته باشد، به‌عنوان مثال سرطان ریه یکی از کُشنده‌ترین انواع سرطان است و بیشترین مرگ‌ومیر ناشی از سرطان را در جهان دارد، نرخ بقای ۵ ساله آن حدود ۱۸-۲۲ درصد است، از دیگر انواع سرطان‌ها سرطان سینه بوده که شایع‌ترین نوع سرطان بین بانوان است که نرخ بقای ۵ ساله آن بیش از ۹۰ درصد است که در مراحل پیشرفته بیماری این نرخ به شدت کاهش می‌یابد.
نرخ بقای پنج‌ساله سرطان کولورکتال (روده بزرگ و مقعد) ۶۵ درصد است، اما در مراحل پیشرفته کمتر می‌شود. نرخ بقای پنج ساله سرطان خون از ۳۰٪ تا ۹۰٪ متغیر است، حتی نرخ بقای پنج‌ساله سرطان پوست از نوع ملانوما حدود ۹۲ درصد دارد.
امکان تشخیص خوش‌خیم و بدخیم بودن سرطان مهیا شد
آنا: درباره فرآیند تشخیص سرطان از طریق نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» هم توضیح می‌دهید؟
فکری ارشاد: بله. در یک دید جهانی سال ۲۰۲۰، حدود ۱۰ میلیون فوت ناشی از سرطان در سراسر جهان گزارش شده و حتی پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۴۰، موارد جدید سرطان تا ۴۷ درصد افزایش یابد، بنابراین تشخیص زودهنگام می‌تواند نرخ بقا را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
در این نرم‌افزار، یک شبکه عصبی عمیق متراکم چند کاناله با منابع تغذیه مختلف و اتصالات مازاد بلوکی طراحی شده که وظیفه اصلی تشخیص را انجام می‌دهد، فرآیند به این صورت است که نرم‌افزار تصویر سی.تی.اسکن یا MRI را از بیمار دریافت کرده و به شبکه عمیق طراحی شده منتقل می‌کند.
این شبکه بر روی تعداد زیادی از تصاویر سی.تی.اسکن و MRI از افرادی که قطعاً به سرطان مبتلا بوده‌اند، همچنین افرادی که عدم ابتلا به سرطان تأیید شده، آموزش داده شده است، شبکه با استخراج ویژگی از تصاویر، در مدت زمان کوتاهی ابتلا یا عدم ابتلا فرد به سرطان را تشخیص داده و به کاربر اعلام می‌کند.
همچنین در مواردی مانند ریه، امکانات تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن سرطان وجود دارد، در حال حاضر دو نوع سرطان ریه و سرطان پوست بر روی نسخه کاربری نرم‌افزار قرار گرفته است. تشخیص سرطان دهانه رحم و سرطان سینه نیز مراحل آزمایشگاهی را طی کرده و به‌زودی قابل ارائه خواهد بود.
آنا: درباره فازبندی نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» توضیح دهید.
بهروز: در فاز نخست برنامه توسعه نرم‌افزار، تومور‌های مغزی، سرطان روده و بیماری‌های ریوی دیده شده است.
در فاز دوم برنامه توسعه نیز درراستای افزایش دقت تشخیص، تحلیل نتایج آزمایش بالینی و خون در ترکیب با پیش‌بینی شبکه عصبی هوشمند دیده شده است.
آنا: اگر امکان دارد مزیت‌های نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» را به‌طوزر جداگانه تشریح کنید.
ازجمله اهداف و مزایای اصلی این نرم‌افزار می‌توان به موارد مهمی اشاره کرد؛ نخست «افزایش سرعت تشخیص»، امروزه تشخیص انواع سرطان معمولاً به کمک نمونه‌برداری و در محیط کشت انجام می‌شود و در بعضی موارد نیز به صورت تجربی یا با آزمایش‌های کمی تخصصی انجام می‌پذیرد.
این امر معمولاً زمان‌بر بوده و در برخی موارد اعلام نتیجه به بیمار تا ۲۰ روز طول خواهد کشید، این نرم‌افزار می‌تواند مدت زمان تشخیص را تا کمتر از ۵ دقیقه کاهش دهد.
مزیت دیگر نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه»، «سهولت در دسترسی» است، متأسفانه در بسیاری از نقاط، امکانات تخصصی مانند مراکز نمونه‌برداری، آزمایشگاه‌های تخصصی و رادیولوژیست متبحر در دسترس نیست و در بسیاری نقاط نیز این امکانات به صورت ۲۴ ساعته در طول ۳۶۵ روز سال در دسترس نیستند و یکی از مزایای این نرم‌افزار، امکان کپی کردن و سهل‌الوصول بودن آن است.
هزینه تمام شده نرم‌افزار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه»
آنا: شاید این سؤال برای مردم به‌وجود بیاید که آیا نرم‌افزار تشخیص سرطان با دقت صددرصدی نسبت به تشخیص سرطان اقدام می‌کند، به عبارت دیگر صحّت و دقت‌سنجی این نرم‌افزار چگونه است؟
بهروز: کارایی این نرم‌افزار با نتیجه اعلام شده پس از نمونه‌برداری مقایسه شده، بنابراین قابل اعتناست، به عنوان مثال اگر دقت تشخیص سرطان دهانه رحم توسط نرم‌افزار ۹۵ درصد اعلام می‌شود، این بدان معنا است که از هر ۱۰۰ نمونه، در ۹۵ درصد موارد نتیجه نرم‌افزار با نتیجه پاتولوژی یکسان بوده است.
درباره «امنیت داده‌ها» نرم‌افزار خودکار«تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» هم بد نیست بگویم، با توجه به اینکه سرورهای نگهداری داده‌ها در این نرم‌افزار در کشور قرار داده شده‌اند، امنیت داده‌های بیماران می‌تواند حفظ شود.
آنا: آنا: هزینه تمام شده نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» برای بیماران مناسب است؟
بهروز: «کاهش هزینه تمام شده» می‌تواند مزیت این نرم‌افزار باشد، چنین نرم‌افزاری لبه دانشی داشته و هنوز به صورت گسترده در دنیا استفاده نمی‌شود و به چند کشور آمریکای شمالی، اروپای مرکزی و شرق آسیا محدود است و نمونه ارائه شده ایرانی قطعاً قیمتی تا یک پنجم نمونه‌های خارجی را برای بیمار خواهد داشت.
«بومی‌سازی الگوریتم» از دیگر مزایای مهم نرم‌افزار خودکار«تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» است، الگوریتمی که در این نرم‌افزار ارائه شده، یک نسخه شبکه عصبی عمیق با معماری کاملاً بومی است؛ بنابراین امکان به‌روزرسانی مداوم آن و توسعه آن در کشور و حتی صادرات وجود دارد.
به گزارش آنا، نرم‌افزار خودکار«تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» بسیار کاربردی و بااهمیت است که در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد جامع مستقل نجف‌آباد مستقر هستند.
رئیس هیئت مدیره شرکت دانش‌بنیان شرکت شفاهوشمند بهروز شروان فکری ارشاد دارای مدرک دکتری تخصصی هوش مصنوعی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد و جزء دو درصد دانشمند برتر دنیا در سال‌های ۲۰۲۲، ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در شاخه هوش مصنوعی از طرف دانشگاه استنفورد است.
همچنین مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان خالق بهروز، دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد هوش مصنوعی است.
نتیجه‌گیری:
با توجه به گفت‌وگوی انجام شده می‌توان نتیجه گرفت که نرم‌افزار خودکار «تشخیص سرطان در کمتر از ۵ دقیقه» یک دستاورد قابل توجه در حوزه تشخیص زودهنگام سرطان به شمار می‌رود، این نرم‌افزار با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و الگوریتم‌های بومی، قادر است سرعت تشخیص را به طور چشمگیری افزایش داده، دسترسی به امکانات تشخیصی را تسهیل کرده و هزینه‌های درمان را کاهش دهد.
با توجه به آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در جهان، این نوآوری می‌تواند نقش مهمی در بهبود نرخ بقای بیماران ایفا کند. همچنین، با توجه به استقرار سرورهای نگهداری داده‌ها در داخل کشور، امنیت اطلاعات بیماران نیز تضمین می‌شود.
این دستاورد، گامی مهم درراستای بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته و ارتقای سطح سلامت جامعه به شمار می‌رود و نشان از توانمندی متخصصان ایرانی در عرصه هوش مصنوعی و پزشکی دارد.
