دومین روز از نخستین رویداد بین‌المللی «عصر امید» در نجف اشرف روز گذشته با حضور کرار محبوبه معاون استاندار نجف، عمار عبدالامیر السلامی رئیس دانشگاه اسلامی نجف، فرید نعیمی رئیس دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد و برخی دیگر از چهره‌های علمی دنبال شد. در این رویداد 45 شرکت ایرانی و 15 شرکت و یا صاحبان ایده عراقی گردهم آمده‌اند تا دستاورد‌های خود در حوزه هوش مصنوعی را در معرض دید عموم، صاحبان صنایع و دانشجویان قرار دهند.

یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که در حاشیه برگزاری نمایشگاه «عصر امید» شاهد آن بودیم، برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی بود که در آن ۱۵ مقاله برتر از کشور دنیا به صورت حضوری و به زبان انگلیسی ارائه شد. در این گزارش در گفت‌وگو با 5 شرکت و صاحبان ایده عراقی به گفت‌و‌گو نشستیم و از آن‌ها از جزئیات محصول و یا دستاوردی که در حوزه هوش مصنوعی ارائه کردند، پرسیدیم که در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

عصر امید نویدبخش آینده روشن همکاری‌های دوجانبه است
محمد سعد، مدیر بخش اداری دانشگاه فنی الفرات الاوسط که با دستگاه هلی‌شات پیشرفته در نمایشگاه «عصر امید» حاضر شده است در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار کرد: «دانشگاه ما همواره تلاش کرده است با فراهم آوردن امکانات لازم و حمایت‌های علمی و مالی، زمینه را برای رشد و شکوفایی استعداد‌های دانشجویی فراهم کند. یکی از نتایج این رویکرد حمایتی، ساخت محصولی است که امروز در این نمایشگاه، آن را معرفی می‌کنیم یک دستگاه هلی‌شات پیشرفته که حاصل کار و خلاقیت جمعی از دانشجویان دانشگاه ماست.»

او که نه از شرکت، بلکه در قالب یک تیم دانشگاهی به نمایشگاه آمده بود، ادامه داد: «این هلی‌شات به کمک فناوری‌های نوین، به‌ویژه با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، طراحی و ساخته شده است. فرایند ساخت این دستگاه به طور کامل به دست تیمی از دانشجویان ما انجام شده؛ از مرحله ایده‌پردازی و طراحی مفهومی گرفته تا پیاده‌سازی فنی، ساخت بدنه، برنامه‌نویسی و تست‌های نهایی. این پروژه نه تنها توانایی‌های علمی دانشجویان را به چالش کشید، بلکه به آن‌ها فرصت داد تا تجربه‌ای واقعی از کار تیمی، مدیریت پروژه و حل مسئله در شرایط عملیاتی به دست آورند.»

مدیر بخش اداری دانشگاه الفرات الاوسط صنعتی تصریح کرد: «هدف اصلی ما از توسعه این هلی‌شات، صرفاً ساخت یک محصول برای فروش نبوده است. ما می‌خواستیم محیطی ایجاد کنیم که دانشجویان بتوانند ایده‌های خلاقانه خود را به منصه ظهور برسانند و از نزدیک با فرایند‌های عملی تولید فناوری آشنا شوند. این دستگاه قادر است با حداقل مصرف انرژی، کارایی بالایی ارائه دهد. این ویژگی در طراحی آن به طور خاص مورد توجه قرار گرفته است. هلی‌شات ما می‌تواند با کمترین میزان مصرف انرژی، تا ارتفاع 80 متری پرواز کرده و فیلمبرداری باکیفیتی انجام دهد. به عبارت دیگر، ما تلاش کردیم با استفاده بهینه از منابع محدود، حداکثر بهره‌وری را به‌دست‌ آوریم.»

محمد سعد یادآور شد: «این پروژه، بیشتر یک تجربه علمی و آموزشی بود تا یک طرح تجاری. ما از ابتدا به دنبال رقابت با شرکت‌های بزرگ و باسابقه نبودیم که امکانات وسیع‌تر و فناوری‌های پیشرفته‌تر دارند. هدفمان این بود که ایده‌های موجود در ذهن دانشجویان را از حالت انتزاعی خارج کرده و به یک نمونه عملیاتی تبدیل کنیم. خوشبختانه این هدف محقق شده و محصول ما در نمایشگاه با استقبال خوبی مواجه شد.»

او افزود: «هرچند این هلی‌شات برای فروش عرضه نشده و ما به دنبال جذب مشتری نبودیم، چون قطعاً شرکت‌های پیشرفته‌تری هستند که می‌توانند محصولات با ظاهر و کیفیت بهتری تولید کنند. ما بیشتر خواستیم فکری که در سرمان بود را پیاده کنیم و توانستیم این کار را انجام دهیم. این محصول به صورت نمونه ساخته شده و در تعداد بالا تولید نشده، بنابراین از ابتدا هدفگذاری ما روی فروش نبوده است. البته بازدیدکنندگان متعددی ابراز علاقه کردند و برخی پیشنهاد‌هایی نیز برای همکاری در پروژه‌های آینده ارائه دادند. این استقبال نشان‌دهنده آن است که حتی پروژه‌های دانشجویی، اگر با پشتکار، خلاقیت و حمایت مناسب همراه شوند، می‌توانند توجه بازار را به خود جلب کنند و زمینه‌ساز پیشرفت‌های بزرگ‌تر شوند.»

محمد سعد درخصوص حضور شرکت‌های ایرانی در این نمایشگاه گفت: «نمایشگاه خیلی خوبی بود و زمینه‌ای برای پیشرفت کشور عراق و دانشجویان ما محسوب می‌شود تا از چنین نمایشگاه‌هایی استفاده کنیم. متأسفانه تاکنون فرصت کافی برای بازدید از غرفه‌های ایرانی و آشنایی با محصولات آن‌ها نداشتم. با این حال، فضای کلی نمایشگاه و حضور گسترده شرکت‌های فناورانه از ایران و عراق، نویدبخش آینده‌ای روشن برای همکاری‌های دوجانبه است. من این رویداد را بستری مناسب برای توسعه ارتباطات علمی و صنعتی میان دو کشور می‌بینم و معتقدم که می‌توان از این ظرفیت برای پیشبرد پروژه‌های مشترک، به‌ویژه در حوزه‌های فناوری پیشرفته، بهره گرفت.»

او تأکید کرد: «به نظر من، یکی از مهم‌ترین زمینه‌های همکاری میان ایران و عراق، حوزه مهندسی وابسته به هوش مصنوعی است. این فناوری‌ها می‌توانند نقش کلیدی در توسعه بخش‌های مختلف از جمله مهندسی پزشکی، صنایع دفاعی، مدیریت شهری، کشاورزی هوشمند و بهینه‌سازی مصرف انرژی ایفا کنند. دانشگاه الفرات الاوسط نیز با حمایت از چنین پروژه‌هایی، نشان داده که آماده است نقش فعالی در این روند ایفا کند.»

محمد سعد خاطرنشان کرد: «نقش دانشگاه در موفقیت این پروژه غیر قابل انکار است. حمایت‌های مادی و معنوی دانشگاه، ایجاد زیرساخت‌های لازم، فراهم کردن کارگاه‌های آموزشی و تشویق مستمر دانشجویان، همه از عواملی بودند که تحقق این پروژه را ممکن ساختند. رشته‌ای که بیشتر دانشجویان این پروژه از آن فارغ‌التحصیل شده‌اند، مهندسی پزشکی است؛ رشته‌ای که با تلفیق دانش فنی و علوم زیستی، می‌تواند نقش مؤثری در توسعه فناوری‌های نوین ایفا کند.»

وی در پایان باید تأکید کرد: «حضور در چنین نمایشگاه‌هایی برای دانشجویان ما فرصتی بی‌نظیر است تا با فضای واقعی صنعت آشنا شوند، توانمندی‌های خود را بسنجند و برای آینده‌ای روشن‌تر در عرصه علم و فناوری گام بردارند.»

به همکاری گسترده‌تری بین فناوران ایرانی با دانشگاه‌های عراقی نیاز داریم
 «دعا جبار» یکی از دانشجویان دانشگاه اسلامی نجف است که پروژه خود را به عصرامید نجف آورده است. او درباره حضور در نمایشگاه «عصر امید» اظهار کرد: «من در دانشگاه الاسلامیه نجف و در دانشکده مهندسی فناوری اطلاعات مشغول به تحصیل در سال چهارم هستم. پروژه‌ای را در قالب پروژه فارغ‌التحصیلی طراحی کرده‌ایم که هدف آن افزایش ایمنی در مکان‌های حساس همچون پمپ‌بنزین‌ها است. این پروژه که از سال گذشته آغاز شد، در ابتدا به شکل ساده‌تری در نظر گرفته شده بود و ما کار خود را با طراحی یک ماشین ابتدایی که فقط روی خطوط سیاه حرکت می‌کرد شروع کردیم، اما با پیشرفت ایده‌ها و نیازسنجی محیطی، به این نتیجه رسیدیم که باید وارد عرصه‌ای جدی‌تر شویم و ایده‌ای کاربردی‌تر برای رفع نیاز‌های جامعه ارائه کنیم.»

او خاطرنشان کرد: «پروژه نهایی ما شامل طراحی و توسعه یک نرم‌افزار موبایلی است که می‌تواند در پمپ‌بنزین‌ها و ایستگاه‌های سوخت‌گیری نصب شود. این نرم‌افزار از طریق سنسور‌هایی که در مکان‌های مختلف جای‌گذاری می‌شود، دمای محیط را به‌صورت لحظه‌ای اندازه‌گیری کرده و در صورت افزایش غیرطبیعی حرارت، هشدار‌های لازم را به اپلیکیشنی که روی تلفن همراه اپراتور نصب شده است ارسال می‌کند.»

جبار تصریح کرد: «این اپلیکیشن با ارسال نوتیفیکیشن (اعلان) فوری، به کاربر اعلام می‌کند که در یک موقعیت خاص، دمای محیط بیش از حد نرمال بالا رفته و احتمال بروز خطراتی همچون آتش‌سوزی وجود دارد. در این صورت می‌توان با اقدامات پیشگیرانه و سریع، از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کرد. این پروژه به آتش‌نشان‌ها کمک زیادی می‌کند تا به‌صورت آنلاین و از راه دور بدانند جزئیات ارتفاع دما و میزان حرارت در پمپ‌بنزین به چه صورت است.»

او ادامه داد: «تاکنون در عراق، پروژه‌ای مشابه به‌صورت کامل اجرایی نشده و در مرحله ایده و تحقیق باقی مانده است. این موضوع سبب شده است که ما با انگیزه بیشتری به توسعه این پروژه ادامه دهیم تا بتوانیم خلأ موجود در سیستم ایمنی مراکز سوخت‌رسانی کشورمان را پر کنیم.»

جبار تأکید کرد: «اپلیکیشن ما به‌گونه‌ای طراحی شده که استفاده از آن بسیار ساده و کاربرپسند باشد و بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن هشدار‌ها را منتقل کند؛ بدون نیاز به تجهیزات بسیار گران‌قیمت یا تخصصی. همچنین این اپلیکیشن باتوجه‌به ساختار ساده، اما کارآمد خود، قابلیت استفاده در کشور‌های منطقه را نیز خواهد داشت.»

وی اظهار کرد: «یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این پروژه آن است که به‌جای نصب دستگاه‌های جداگانه یا سیستم‌های سنگین، فقط از طریق سنسور‌های کوچک و یک اپلیکیشن موبایلی ساده، می‌تواند کنترل لحظه‌ای را ممکن سازد، بنابراین هزینه نصب و نگهداری آن نسبت به سیستم‌های دیگر بسیار کمتر خواهد بود.»

جبار افزود: «در نمایشگاه اخیر، رئیس دانشگاه و همچنین استاندار نجف نیز از پروژه ما بازدید کردند. آنان ضمن ابراز خشنودی فراوان از این دستاورد علمی، تأکید کردند که در صورت تکمیل پروژه و توسعه نسخه نهایی، حمایت‌های بیشتری در قالب همکاری با نهاد‌های دولتی و خصوصی صورت خواهد گرفت. تاکنون این پروژه تنها در مرحله «دمو» (آزمایشی) قرار دارد و هنوز به‌صورت رسمی وارد بازار نشده است، اما باتوجه‌به بازخورد‌های مثبتی که دریافت کرده‌ایم، امید داریم که بتوانیم نسخه نهایی را در آینده‌ای نزدیک عرضه کنیم.»

او در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون مذاکراتی برای همکاری‌های بین‌المللی صورت گرفته است یا خیر، گفت: «در حال حاضر تمرکز ما بیشتر بر تکمیل نمونه اولیه و مستندسازی کامل پروژه است، اما در آینده قطعاً قصد داریم با شرکت‌های خارجی به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات و ایمنی صنعتی وارد مذاکره شویم.»

وی با اشاره به حضور پررنگ شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه «عصر امید» افزود: «در بازدید از بخش‌های مختلف نمایشگاه، با برخی شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه فناوری اطلاعات، پزشکی و پیراپزشکی آشنا شدم و متوجه شدم سطح فناوری و نوآوری در این شرکت‌ها بسیار بالاست. این موضوع انگیزه مضاعفی برای ما ایجاد کرد تا برای تبادل تجربیات و دانش فنی با طرف‌های ایرانی تلاش کنیم.» جبار تصریح کرد: «طبیعتاً در زمینه‌هایی مانند تولید قطعات، ساخت تجهیزات دقیق و پیاده‌سازی عملی پروژه‌ها، نیاز به همکاری‌های گسترده‌تری میان شرکت‌های ایرانی و دانشگاه‌های عراقی وجود دارد؛ چرا که این حوزه‌ها همچنان نیازمند توسعه جدی در عراق هستند.»

وی خاطرنشان کرد: «خوشبختانه استادان دانشگاه الاسلامیه، به‌ویژه استاد راهنمای پروژه، حمایت‌های زیادی از ما به عمل آوردند و مسیر را برای پیگیری ایده‌های نوآورانه هموار کردند. این حمایت‌ها نه‌تنها در قالب مشاوره فنی، بلکه در زمینه‌های مالی و معرفی به شرکت‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز صورت گرفت.»  وی در پایان گفت: «امیدوارم با تلاش مستمر و همکاری‌های بین‌المللی، بتوانیم این پروژه را به محصولی تبدیل کنیم که به‌صورت گسترده در عراق و دیگر کشور‌های منطقه مورد استفاده قرار گیرد و گامی مؤثر در ارتقای ایمنی عمومی برداریم.»

شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های فناورانه چندین گام جلوتر ند
 حیدر نورالواعظین، نماینده مرکز «مرکز رهبران زندگی آینده» که نرم‌افزار SLVR Smart را در رویداد بین‌المللی عصر امید ارائه کرده است، درباره حضور در این رویداد گفت: «مرکز ما در مؤسسه «انوار نجفیه» تحت‌نظر مکتب آیت‌الله شیخ بشیر نجفی در نجف فعالیت می‌کند. اساساً هدف از تأسیس این مرکز، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری ویژه برای کودکان بود تا بتوانیم فضایی مناسب و ایمن برای رشد فکری و فرهنگی آن‌ها ایجاد کنیم.»

او افزود: «اولین پروژه‌ای که در این راستا انجام شد، تولید یک نرم‌افزار با نام «SLVR Smart» بود. این نرم‌افزار در واقع آرمان‌شهری مجازی برای کودکان به شمار می‌رود که در آن، کودک وارد یک شهر خیالی می‌شود و در آنجا فضا‌هایی همچون سینما، مسجد، مدرسه، سالن بازی و فروشگاه را تجربه می‌کند.»

نورالواعظین خاطرنشان کرد: «ما این نرم‌افزار را به دو زبان عربی و انگلیسی طراحی کرده‌ایم تا هم کودکان عرب‌زبان و هم کودکان مسلمان انگلیسی‌زبان، به‌ویژه در کشور‌های اروپایی و آمریکا بتوانند از آن بهره‌مند شوند. ایده این بود که والدین با اطمینان خاطر، تلفن همراه یا دستگاه واقعیت مجازی را در اختیار فرزندان خود قرار دهند، چون مطمئن خواهند بود که محتوای درون این نرم‌افزار، ایمن و کنترل‌شده است.»

او تصریح کرد: «در این شهر مجازی، کودک با ورود به بخش‌های مختلف؛ محتوای آموزشی، مذهبی و سرگرم‌کننده‌ای دریافت می‌کند. برای مثال در سالن سینما، فیلم‌های مناسب سن کودکان پخش می‌شود، در مدرسه مفاهیم آموزشی ارائه شده و در مسجد، کودک با اماکن مقدسه‌ای همچون عتبات‌عالیات نجف و کربلا آشنا خواهد شد. این نرم‌افزار در سه نسخه اندروید، IOS و VR عرضه می‌شود.»

نورالواعظین درباره آغاز فعالیت این مرکز توضیح داد: «ایده تأسیس مرکز «future life leaders center» (مرکز قادة حیاة المستقبل) زمانی شکل گرفت که احساس کردیم کار چندانی برای کودکان در فضای مجازی و فرهنگی صورت نگرفته است؛ به‌ویژه در مقایسه با غرب که با فاصله زیادی جلوتر حرکت کرده‌اند. خود مرجع و فرزند مرجع گفتند روی این مجال و «area» (فضا) برای کودکان مخصوصاً مسلمانان، خیلی کم‌ کار شده و قافیه را به غربی‌ها باخته‌ایم. ما احساس کردیم لازم است هرچند به‌صورت ابتدایی، حرکتی در این زمینه آغاز شود و خوشبختانه توانسته‌ایم گام‌های اولیه را برداریم.»

نماینده مرکز «مرکز رهبران زندگی آینده» که در رشته زبان انگلیسی تحصیل ‌کرده، درباره پشتیبانی مالی و جذب سرمایه نیز گفت: «پله‌پله پیش رفتیم و تا مقدار بسیار زیادی، استقبال خوبی از ایده ما صورت گرفت. هرچند فعلاً در مرحله «دمو» (نسخه آزمایشی) هستیم و نسخه نهایی نرم‌افزار به بازار ارائه نشده است، اما وقتی نسخه اصلی منتشر شود، قطعاً توجه بیشتری به خود جلب خواهد کرد و چشمگیر خواهد بود.»

این مسئول افزود: «ما در تولید محتوا نیز تلاش کرده‌ایم استاندارد‌های بالایی رعایت شود. در حوزه محتوای فیلم و بازی، با شرکت‌های متعددی از جمله شرکت‌های کانادایی، آمریکایی، کویتی و حتی برخی شرکت‌های ایرانی همکاری کردیم. ما توانستیم مجوز استفاده از محتوای این شرکت‌ها را با حفظ حقوق و لوگوی آن‌ها در نرم‌افزار خود دریافت کنیم.»
او درباره حضور در نمایشگاه علمی «عصر امید» نیز اظهار کرد: «حقیقتاً از سطح نمایشگاه بسیار خوشم آمد. ابتدا تصورم این بود که صرفاً حوزه هوش مصنوعی محوریت دارد، اما دیدم فضا بسیار گسترده‌تر است و امکان تبادل اطلاعات و تجارب در زمینه‌های مختلف به‌خوبی فراهم شده است.»

نورالواعظین در ادامه با اشاره به وضعیت شرکت‌های ایرانی حاضر در نمایشگاه گفت: «به نظرم سطح شرکت‌های ایرانی نسبت به شرکت‌های عراقی، اختلاف بسیار بالاتری داشت. ایران در بسیاری از حوزه‌های فناورانه چندین گام جلوتر است و این موضوع فضای همکاری خوبی بین ایران و عراق ایجاد می‌کند.»
او افزود: «کشور عراق در حال پیمودن مسیر رشد و پیشرفت بوده، اما واقعیت این است که ایران تجربه و توانمندی بیشتری در زمینه‌های فنی و اقتصادی دارد. همین امر می‌تواند باعث شود همکاری‌های علمی و فناورانه میان دو کشور به شکلی مؤثر و سودمند انجام شود.»

او در پایان با اشاره به آینده این پروژه خاطرنشان کرد: «ما آمادگی داریم که در صورت تمایل دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد یا نهاد‌های حمایتی، همکاری‌های بیشتری داشته باشیم و امیدواریم که بتوانیم این نرم‌افزار را در ابعاد وسیع‌تر ارائه دهیم.»

زمینه همکاری با ایران در زمینه سیستم‌های امنیتی فراهم شود
 مصطفی عبدالحسین، مدیر فروش شرکت «الاول» فارغ‌التحصیل دانشگاه «کوفه» است؛ شرکتی که به صورت تخصصی در زمینه امنیت فعالیت فعال است و حالا بخش مهمی از تمرکز خود را روی دوربین‌های مداربسته گذاشته است. او درباره حضور در نمایشگاه اظهار کرد: «شرکت ما در زمینه‌ «security» (امنیت) فعالیت می‌کند. می‌گویند که ما شرکتی هستیم که به صورت تخصصی در زمینه هوش مصنوعی برای دوربین‌های مداربسته کار می‌کنیم؛ به این صورت که هم شامل دوربین‌ها می‌شود و هم شامل صفحه‌های نمایش.»

او در معرفی شرکت یا استارتاپ مربوط به خود گفت: «اسم شرکت ما «الاول» است و سال ۲۰۰۵ تأسیس شده است. از زمان تأسیس تا امروز، تمرکز اصلی ما بر بهبود کیفیت تجهیزات نظارتی و توسعه راهکار‌های نوین برای افزایش امنیت بوده است.»

عبدالحسین درخصوص اهداف این شرکت تصریح کرد: «بخشی از هدف ما تولید محصولات پشتیبانی برای دوربین‌های مداربسته بر پایه هوش مصنوعی است؛ به‌گونه‌ای که علاوه بر کیفیت بالا، خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی حرفه‌ای نیز ارائه شود. با گذشت زمان و توسعه‌ نیاز‌های بازار، هدف بعدی ما شکل گرفت؛ طراحی و تولید صفحه‌های نمایشی پیشرفته که بتوانند تصاویر دوربین‌ها را به صورت زنده و با کیفیت عالی به نمایش بگذارند. این صفحه‌ها قابلیت استفاده‌ گسترده در مراکز آموزشی و اداری را دارند و به نوعی تکمیل‌کننده‌ چرخه‌ نظارت تصویری محسوب می‌شوند. در واقع هدف دوم شرکت مربوط به صفحه‌های نمایشی است که محتوای دوربین‌های مداربسته را به صورت کامل و همه‌جانبه نمایش می‌دهد.»

مدیر شرکت «الاول» درباره مخاطبان خود نیز گفت: «مخاطبان صفحات نمایشی که حالت آموزشی هم دارد، بیشتر دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها هستند. همچنین دوربین‌های مداربسته برای شرکت‌ها استفاده می‌شود. در حقیقت مخاطبان اصلی محصولات ما شامل دانشگاه‌ها، مدارس، و مراکز آموزشی‌اند که نیاز به سیستم‌های نظارت دقیق دارند. همچنین بسیاری از شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی نیز از محصولات ما برای تأمین امنیت محیط‌های کاری خود استفاده می‌کنند. ما تلاش کرده‌ایم راهکار‌های خود را طوری توسعه دهیم که علاوه بر کیفیت بالا، کاربری آسان و مقرون‌به‌صرفه بودن را نیز در بر بگیرد.» 

او درباره ارزیابی از رویداد «عصر امید» و نمایشگاه تأکید کرد: «این نمایشگاه بسیار خوبی است و از آن استفاده کردیم. امیدواریم که خودمان هم بتوانیم کمکی به برگزاری این نمایشگاه‌ها کنیم. حضور در نمایشگاه «عصر امید» به ما این امکان را داد تا محصولات خود را به شکل گسترده معرفی کرده و ارتباطات مؤثری با مخاطبان و مشتریان بالقوه برقرار کنیم.»  مدیر شرکت «الاول» درباره جذب سرمایه‌گذار از طریق نمایشگاه هم گفت: «از هر دو طرف، هم ایران و هم عراق، موفق به برقراری ارتباط و جذب مشتری شده‌ایم و مذاکرات تجاری مثبتی را آغاز کرده‌ایم.»  او درخصوص ارزیابی از سطح شرکت‌های ایرانی، اشاره کرد: «سطح شرکت‌های ایرانی بسیار پیشرفته است. واقعاً جای تحسین دارد. شرکت‌های ایرانی که در این رویداد حضور داشتند، از نظر فنی و فناوری در سطح بسیار بالایی قرار دارند و کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده از سوی آن‌ها در مقایسه با بسیاری از نمونه‌های خارجی نیز قابل توجه بود.»

عبدالحسین در خصوص میزان فضای همکاری بین ایران و عراق نیز گفت: «فضای همکاری کاملاً فراهم است. در زمینه‌ فناوری، به‌خصوص از طریق کنسولگری ایران، موفق به ارائه‌ خدمات و محصولات شده‌اند. ما می‌توانیم تعاملات خیلی گسترده‌ای با شرکت‌های ایرانی داشته باشیم؛ کما اینکه چنین تعاملاتی داریم. این تعاملات نشان می‌دهد که فرصت‌های زیادی برای توسعه همکاری‌های بیشتر در حوزه‌های فناوری میان دو کشور وجود دارد.»

او در پاسخ به این سؤال که ایران و عراق در چه زمینه‌ای می‌توانند همکاری بیشتری داشته باشند، گفت: «حوزه هوش مصنوعی زمینه بسیار مناسبی برای این همکاری است، مخصوصاً در زمینه سیستم‌های امنیتی و حمایتی. این فناوری می‌تواند نقش مهمی در بهبود زیرساخت‌های امنیتی و ارتقای سطح خدمات ایفا کند. همکاری در این زمینه می‌تواند هم به ارتقای امنیت داخلی دو کشور کمک کند و هم زمینه‌ساز تبادلات فنی و دانش‌بنیان گسترده‌تری شود.»

افزایش تعاملات به رشد فناورانه عراق کمک خواهد کرد
 سارا بغدادی، مسئول پروژه دانشگاهی در دانشگاه فنی فرات الاوسط که با سیستم کنترل نور و دمای گلخانه‌ها به نمایشگاه عصر امید آمده است با اشاره به فعالیت‌های فناورانه این مجموعه اظهار کرد: «ما در زمینه طراحی و ساخت سیستم‌های پیشرفته کنترل نور و دمای گلخانه‌ها فعالیت داریم. محصولاتی که توسعه داده‌ایم، مجهز به سنسور‌های دقیق و سیستم‌های هوشمندی‌اند که قابلیت شناسایی تغییرات محیطی را دارا هستند. در واقع، این سنسور‌ها تغییرات دما و میزان نور محیط را به‌صورت لحظه‌ای ثبت کرده و در صورت نیاز، به‌طور خودکار دستور باز و بسته شدن پنجره‌ها، پرده‌ها یا منابع نوری را صادر می‌کنند.»

او افزود: «هدف اصلی ما از طراحی این سیستم، بهینه‌سازی مدیریت گلخانه‌ها و کاهش نیاز به نیروی انسانی بوده است. در روش‌های سنتی، معمولاً افراد به‌صورت دستی دما و نور را کنترل می‌کردند که این کار هم زمان‌بر بوده و هم با خطای انسانی همراه بود، اما با استفاده از فناوری‌های جدید به‌ویژه ترکیب هوش مصنوعی و حسگر‌های پیشرفته توانسته‌ایم سیستمی ایجاد کنیم که به‌صورت ۲۴ ساعته و بدون نیاز به مداخله مستقیم انسان، شرایط ایدئال رشد را برای گیاهان فراهم کند. این ویژگی باعث افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و همچنین بهبود کیفیت محصولات گلخانه‌ای شده است.»

بغدادی که در رشته مکانیک تحصیل‌کرده، در ادامه درباره سابقه فعالیت این پروژه توضیح داد و گفت: «پروژه ما ریشه در یک فعالیت علمی و تحقیقاتی دارد که نخستین گام‌های آن در سال ۱۹۸9 برداشته شد. این پروژه از دل دانشکده‌های مکانیک، ارتباطات و عمران دانشگاه فرات الاوسط صنعتی و به‌طور خاص از دپارتمان مهندسی مکانیک متولد شده است. در ابتدا این پروژه در قالب یک پروژه دانشجویی با عنوان پروژه‌های ذهنی (Mental Projects) تعریف شد و هدف اصلی آن بررسی امکان به‌کارگیری فناوری‌های هوشمند در حوزه‌های کاربردی همچون کشاورزی بود.»

این مسئول با بیان اینکه پروژه به‌تدریج گسترش یافته، اظهار داشت: «باتوجه‌به نتایج مثبت اولیه و نیاز بازار به راهکار‌های نوین، تصمیم گرفته شد این پروژه به‌صورت یک کمپانی کوچک دانشگاهی ادامه یابد. همکاری نزدیک میان استادان، پژوهشگران و دانشجویان باعث شد بتوانیم محصولاتی توسعه دهیم که اکنون در چندین گلخانه پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موفقیت مدیون حمایت‌های مستمر دانشگاه، به‌ویژه دپارتمان مهندسی مکانیک و تلاش شبانه‌روزی تیم‌های تحقیقاتی است.»

وی همچنین درباره نقش نمایشگاه‌ها در توسعه این پروژه گفت: «حضور در نمایشگاه‌های تخصصی فرصت ارزشمندی برای ارائه دستاورد‌ها، جذب سرمایه‌گذار و تبادل تجربیات با سایر فعالان حوزه فناوری ایجاد کرده است؛ به‌ویژه شرکت در این رویداد باعث شد که بتوانیم با فعالان حوزه کشاورزی هوشمند در ایران و عراق ارتباط برقرار کرده و زمینه‌های همکاری بیشتری را بررسی کنیم.»

بغدادی در بخش دیگری از سخنان خود درباره امکان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه میان ایران و عراق تصریح کرد: «زمینه‌های فراوانی برای همکاری مشترک وجود دارد، به‌ویژه در حوزه‌هایی همچون کشاورزی هوشمند، مهندسی مکانیک، رباتیک، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی. هر دو کشور از ظرفیت‌های علمی و انسانی بالایی برخوردارند و اگر تعاملات دانشگاهی و صنعتی تقویت شود، می‌توانیم پروژه‌های مشترک بزرگی را پایه‌گذاری کنیم که هم به سود ایران خواهد بود و هم به رشد علمی و فناورانه عراق کمک خواهد کرد.»

این مسئول دانشگاهی در پایان خاطرنشان کرد: «محصول ارائه‌شده ما، حاصل کار گروهی دانشجویان مستعد است که با کمترین منابع مالی و امکانات، توانسته‌اند سامانه‌ای پیشرفته و قابل‌رقابت با نمونه‌های خارجی بسازند. این اتفاق نشان می‌دهد که اگر فرصت مناسب و حمایت‌های لازم فراهم شود، دانشجویان ما می‌توانند نقش مهمی در پیشرفت علمی کشور و منطقه ایفا کنند. ما امیدواریم که این پروژه فقط آغازی برای پروژه‌های بزرگ‌تر باشد و بتوانیم در آینده‌ای نزدیک شاهد تحقق همکاری‌های گسترده‌تر علمی و فناورانه بین ایران و عراق باشیم.»

فرهیختگان: دانشگاه آزاد را با عناوین و برندهای مختلفی می‌شناسند. شاید «فرهیختگان» یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین این برندها باشد که مجموعه‌های متعددی از همین روزنامه تا بیمارستان، هتل و دیگر اماکن خاص دانشگاه آزاد با آن شناخته می‌شوند. اما این تنها برند دانشگاه آزاد نیست و می‌توان «عصر امید» را به عنوان برند همایش‌های خاص فناورانه دانشگاه آزاد معرفی کرد.

عنوانی که نخستین بار سال 1401 برای نمایشگاه معرفی دستاوردهای دانشگاه در چهل‌سالگی فعالیت مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن هم اجتماعات هدفمند و موضوع‌محور فناوران دانشگاه آزاد ‌که با توجه به حوزه فعالیت در نقاط مختلف کشور تشکیل می‌شود با همین عنوان معرفی می‌شود.

«عصر امید» حالا پس از تهران، سیرجان، بوشهر، ارومیه و اصفهان به شهر نجف رفته و با میزبانی دانشگاه اسلامی نجف نخستین تجربه بین‌المللی خود را پشت سر می‌گذارد. در این دوره از رویداد عصر امید فناوران فعال دانشگاه در حوزه هوش مصنوعی دستاوردهای خود را به عراق بردند تا ضمن ارائه آن با اهالی علم و فناوری این کشور، زمینه تقویت ارتباطات علمی و تجاری را در فضایی متفاوت  ایجاد کنند. «فرهیختگان» همزمان با برگزاری این رویداد سه‌روزه 10 مجموعه حاضر در نمایشگاه این رویداد را از بین 45 شرکت انتخاب کرده و با مدیران آنها به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

ارائه دستیار هوشمند سازمانی توسط یک شرکت کرمانی
محمد احمدی‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد کرمان و مدیر عامل شرکت فناور هشیوار کاربیست مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد شهید حاج قاسم سلیمانی کرمان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «این شرکت درسال 1403 تأسیس شده و تحت پوشش پارک علم و فناوری استان کرمان بوده و در حوزه‌های هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده فعالیت می‌کند. اعضای تیم را سه عضو هیئت علمی با مدرک دکتری کامپیوتر و چندین دانشجو و فارغ‌التحصیل مستعد در زمینه‌های مرتبط تشکیل می‌دهند. این شرکت مستقلاً و نیز به صورت همکاری با شرکت هوشمند آرمان هماره که در پارک علم و فناوری استان سمنان مستقر است پروژه‌ها و محصولاتی در زمینه AI، AR و VR را اجرا نموده و یا در دست اجرا دارد.»  

او با اشاره به تولید نوشت‌افزار هوشمند درباره هدف آن عنوان کرد: «نقطه تلاقی دنیای سنتی و هوشمند نوشتن تنها یک دفتر یادداشت نیست؛ بلکه پاسخی به نیاز نسل امروز برای ترکیب اصالت نوشتن دستی با امکانات دنیای دیجیتال است. این محصول، نوشتن را از حالت ایستا خارج کرده و به تجربه‌ای پویا، کاربردی و قابل مدیریت در بستر هوشمند تبدیل می‌سازد.»

 احمدی‌نیا اسکن خودکار صفحات و ثبت دیجیتال یادداشت‌ها، دسته‌بندی هوشمند و موضوع‌محور، جست‌وجوی سریع میان نوشته‌ها و نوت‌ها، پشتیبان‌گیری و ذخیره‌سازی امن، اتصال مستقیم به اپلیکیشن اختصاصی، استفاده نامحدود و بدون تاریخ انقضا و امکان استفاده به‌عنوان سررسید، دفتر پلنر و ابزار مدیریت زمان با هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کاربران شخصی و سازمانی را از ویژگی این نوشت‌افزار برشمرد.

او با اشاره به اینکه دستیار هوشمند سازمانی از دیگر محصولات شرکت بوده که در حال توسعه می‌باشد تصریح کرد دستیار هوشمند مبتنی بر مدل‌های زبانی بزرگ(LLM) می‌باشد که قابلیت مشاوره و پاسخگویی به مشتریان و کاربران مختلف یک شرکت، سازمان یا اداره را داراست. این محصول دارای رابط‌های کاربری متعدد مثل رابط کاربری متنی، صوتی و تلفنی بوده که به جذابیت و کاربردی بودن محصول می‌افزاید. این محصول هم با افزایش دقت پاسخ‌ها و کاهش زمان پاسخگویی منجر به افزایش رضایت‌مندی مشتریان می‌شود و هم با کاهش تعداد نیرو‌های مورد نیاز شرکت جهت پاسخگویی، در هزینه‌های شرکت صرفه‌جویی به عمل می‌آورد.

احمدی‌نیا با بیان این جمله که دو محصول بیان شده نمونه داخلی ندارند، ادامه داد: «نمونه‌های خارجی محدودی شبیه این محصولات وجود دارند که امکانات متفاوت و بعضاً کمتری نسبت به این محصولات دارند و بومی شده کشورمان نیستند. این محصولات قابلیت صادرات نیز دارند و کشور عراق را بازار مناسبی برای محصولات خودمان می‌دانیم.» او در ادامه با بیان اینکه فرصت نمایشگاه عصر امید نجف اشرف می‌تواند زمینه‌ساز ارتباط با دوستان عراقی و بازاریابی در کشور عراق باشد تصریح کرد: «به صورت کلی برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی از این دست، قطعاً جهت ارتقای جایگاه دانشگاه آزاد و شرکت‌های زیرمجموعه در عرصه بین‌المللی مفید بوده و می‌تواند منجر به ایجاد ارتباطات پایدار، افزایش صادرات فنی مهندسی و افزایش تولید داخلی گردد.»

شینا؛ نخستین دستیارصوتی فارسی‌زبانان دنیا

محمد ابراهیم‌زاده مدیرعامل و مؤسس شرکت شینا سورن افراز مستقر در دانشگاه آزاد واحد کرج با بیان این مطلب که شرکت ما 15 نفر عضو دارد و از سال 1393 فعالیت‌های خودش را به صورت تخصصی در حوزه‌های هولوگرافیک و هوش مصنوعی آغاز کرده است، گفت: «شرکت ما 13 مدل محصول دارد که ترکیبی از هولوگرام و هوش مصنوعی است. یکی از محصولات برجسته و پرطرفدار ما، سیستم هوش مصنوعی شینا است که به عنوان اولین اسیستنت صوتی فارسی زبان دنیا شناخته می‌شود.»

ابراهیم‌زاده درباره دستیارهوش مصنوعی شینا توضیح داد: «این محصول یک‌سری اپراتور‌های هولوگرافیک دارد که وقتی اشخاص مقابل آن قرار می‌گیرند، فرد را شناسایی کرده و می‌تواند به همه سؤالات فرد پاسخ دهد. این محصول نمونه مشابه خارجی و ایرانی نداشته و تاکنون بیش از 140 هزار نسخه فروش داشته است.» او درباره هدف از حضور در عصر امید عراق افزود: «درواقع هدف ما از شرکت در این رویداد این بوده که محصولات‌مان را به کشور‌های دیگر نشان دهیم تا بتوانیم در بازار‌های خارجی فروش داشته باشیم.» مدیرعامل و مؤسس شرکت شینا در ادامه بیان داشت: «من معتقدم چنین رویداد‌هایی که با همکاری دانشگاه آزاد برگزار می‌شود، می‌تواند تأثیر به‌سزایی در روند رشد فعالیت‌های نوآورانه دانشگاه آزاد داشته باشد.»

توسعه 12 سرویس هوشمند گامی بلند در مسیر آموزش مجازی
 پوریا گیوری، رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی معاونت فنی واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد در سال ۱۳۸۴ تاسیس شد و شعار «آموزش عالی برای همه» دانشگاه آزاد را تحقق بخشید. این واحد توانسته برای بیش از 25 هزار دانشجو در چهار دانشکده شامل فنی و مهندسی، مدیریت، علوم انسانی و علوم پایه خدمات آموزشی فراهم کند. واحد الکترونیکی کار خود را با رشته تحصیلی IT شروع کرد و در حال حاضر ۲۱۵ رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دارد.»

گیوری درباره افتخارات واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد بیان داشت: «جلوگیری از تعطیل شدن آموزش در زمان شیوع ویروس کرونا و پیاده‌سازی ابرپروژه مجازی‌سازی تمامی فعالیت‌های تحصیلی اعم از کلاس‌های تعاملی و آنلاین، امتحانات، ارائه پایان‌نامه و دفاع، با حضور بیش از یک میلیون و هزار دانشجو، از افتخارات واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد به شمار می‌رود. ضمن اینکه با توجه به شرایط و ایجاد زیرساخت‌ها و ۱۷ سال تجربه در حوزه آموزش مجازی و تجربیات دوران کرونا حرکتی به سمت هوشمندسازی دانشگاه شکل گرفته که در حال پیاده‌سازی آن هستیم.»

رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی معاونت فنی واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد در ادامه اظهار داشت: «واحد الکترونیکی به‌عنوان یک واحد پیشرو در زمینه مدیریت و توسعه نرم‌افزار و پشتیبانی فنی آن همیشه سعی کرده علاوه بر تولید نرم‌افزارهای بومی، در جهت توسعه اتفاقات روز دنیا نیز حرکت نماید و از این ویژگی‌ها در جهت توسعه محصولات دانشگاه آزاد استفاده کنیم. لازم به ذکر است که امروز ابزارهای هوش مصنوعی درحال تبدیل شدن به ابزاری جهت کمک به‌تمامی سوالات عمومی و تخصصی ما شده و ما هم در زمینه توسعه محصولاتمان آنها را در نظر می‌گیریم.»

گیوری درباره محصولات نرم‌افزاری رایج واحد الکترونیکی که هم اکنون در دسترس و درحال به‌روزرسانی‌های مختلفند، عنوان کرد: «ازجمله محصولات نرم‌افزاری ما می‌توان به وادانا (بستر برگزاری کلاس‌های آنلاین)، واداروم (بستر برگزاری جلسات آنلاین و پشتیبانی فنی)، تیکتینگ (پاسخگویی)، آزاد (وادادرس که بستری برای برگزاری دوره‌های تخصصی است) اشاره کرد، ضمن اینکه درتلاشیم در همه سامانه‌های آموزش‌محور، موارد هوش مصنوعی را براساس این نقش‌ها توسعه بدهیم.»

او درباره نقش هوش مصنوعی در سامانه‌های واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد افزود: «درواقع هوش مصنوعی را استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق و یادگیری ماشین برای شخصی‌سازی محتوا و فرایندها، بهره‌گیری از پردازش زبان طبیعی (NLP)  برای تحلیل متن و تعاملات کاربران، استفاده از الگوریتم‌های پیش‌بینی برای ارزیابی عملکرد و ارائه پیشنهادهای آموزشی و تشخیص الگوها و ارائه گزارش‌های هوشمند در مورد روند آموزشی به کار بردیم.»

 گیوری با بیان این مطلب که دانشجویان و اساتید دانشگاه آزاد اولین افرادی‌اند که از محصولات واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد بهره می‌برند، بیان داشت: «فارغ از نرم‌افزارهایی که ذکر شدند و هم اکنون در دسترس و درحال‌توسعه‌اند؛ در بخش پشتیبانی، یک چت‌بات هوشمند طراحی کردیم که در گام اول، پیش از اتصال به تیم پشتیبانی، با دانشجو در ارتباط خواهد بود. این چت‌بات می‌تواند به سؤالات دانشجویان پاسخ داده و بدون اینکه دانشجو متوجه شود، جایگزین تیم پشتیبانی انسانی می‌شود. در صورت عدم موفقیت چت‌بات در پاسخگویی، دانشجو به تیم پشتیبانی متصل خواهد شد.»

رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی معاونت فنی واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد با بیان این مطلب که بهبودهای کیفی سامانه وادانا یکی دیگر از مسائل مهم است، عنوان کرد: «از نظر عملکرد غیرعملکردی (Non-functional) ما در این سامانه کارایی را افزایش دادیم و پرفورمنس آن را بهبود بخشیدیم. سامانه وادانا در گذشته رکورد کشور و منطقه خاورمیانه را با ۵۶ هزار RPS (درخواست در ثانیه) ثبت کرده بود، اما امسال توانستیم ۹۸ هزار RPS را پاسخ دهیم که یعنی در هر ثانیه ۹۸ هزار درخواست به سرورهای ما ارسال و پاسخ داده شده که در مقایسه با آموزش‌ها و پژوهش‌ها که چنین ارقامی را نداشتند، رکورد قابل‌توجهی محسوب می‌شوند.»

او با بیان این مطلب که در بخش هوش مصنوعی ۱۲ سرویس مختلف را شناسایی کردیم که در تمامی زمینه‌ها قابل‌استفاده هستند، ادامه داد: «این سرویس‌ها شامل مواردی مانند جست‌وجوی تصاویر، شناسایی هویت از طریق تصویر، شناسایی تقلب و مدیریت محتوا (فیلتر ناسزا و...) است و هدف ما این است که این سرویس‌ها به‌طور یکپارچه و در هر مکان قابل‌استفاده باشند. در ارتباط با هوش مصنوعی نیز برخی از موضوعات مرتبط با دانشگاه‌ها و دانشجویان، مانند تشخیص تقلب در آزمون‌های آنلاین و تحلیل بیولوژیکی (تحلیل رفتارهای گذشته دانشجویان)، در حال پیاده‌سازی هستند. ضمن اینکه هدف ما این است که از این تکنولوژی‌ها برای شخصی‌سازی آموزش‌ها و افزایش کارایی استفاده شود.»

گیوری، رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه راهبردی معاونت فنی واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد درباره هدف از حضور در رویداد عصر امید توضیح داد: «درواقع نمایشگاه‌های نوآورانه و پویایی مانند عصر امید ضمن معرفی بیشتر محصولات توسعه‌یافته بومی به بازدیدکنندگان باعث تعامل بیشتر ما با جهان بیرون می‌گردد و فضایی جدید برای ما ایجاد می‌کند. امیدواریم باتکیه‌بر توانایی فنی جوانان این مرزوبوم بتوانیم پلی میان دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های جهان اسلام ایجاد کنیم. هدفی که عصر امید نویددهنده دست‌یابی به این امر است.»

تضمین امنیت در جاده‌ها با استفاده از سیستم تشخیص خواب‌آلودگی

 مجید خسروی‌طناک، مدیرعامل شرکت دیانا گستر اترک مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد بجنورد با بیان این مطلب که شرکت در مردادماه سال ۱۴۰۲ فعالیت‌های خودش را آغاز کرده است، گفت: «شرکت با تیمی پنج نفره از متخصصان جوان دانشگاهی تأسیس شده که در حوزه‌های سخت‌افزار‌های برق و الکترونیک فعالیت می‌کند و از زمان آغاز فعالیت تاکنون توانسته است محصولات خود را در سطح کشور عرضه کند. در ساخت هر دو محصول اصلی شرکت از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده شده و مطمئناً در ادامه مسیر نیز باتوجه به پیشرفت این حوزه، بهره بیشتری از این بخش خواهیم برد.»

او با بیان این جمله که سیستم تشخیص خواب‌آلودگی راننده مبتنی بر هوش مصنوعی یکی از محصولات ماست که در نمایشگاه Ai Expo 2025 Najaf در معرض دید مخاطبان قرارگرفته عنوان کرد: «خواب‌آلودگی و خستگی راننده یکی از دلایل اصلی تصادفات جاده‌ای بوده که با توجه به آمار منتشرشده از مراجع رسمی، ۵۰ تا ۶۰ درصد از تصادفات جاده‌ای کشور مربوط به این دو موضوع است. استفاده از این دستگاه، مناسب رانندگانی بوده که در مسیر‌های طولانی‌مدت جاده‌ای در حال رانندگی هستند؛ چراکه استفاده از این سیستم اطمینان از تمرکز و هوشیاری رانندگان در جاده را به همراه دارد. این دستگاه با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی به‌طور مداوم رفتار و الگو‌های رانندگی راننده را کنترل می‌کند تا انحرافاتی که ممکن است نشان‌دهنده خواب‌آلودگی باشد را تشخیص دهد.»

خسروی درباره ویژگی‌های این محصول اظهار داشت: «یکی از ویژگی‌ها قابلیت پرتال بودن آن، راه‌اندازی آسان و سریع، عدم اختلال در رانندگی، کارکرد با برق خودرو و ۱۲ ولت و کاهش استرس در رانندگی است.» خسروی‌طناک درباره رویداد بین‌المللی عصر امید ایران و عراق توضیح داد: «با توجه به اینکه برای نخستین بار به صورت بین‌المللی و در کشور عراق برگزار می‌شود، می‌تواند تعاملات بین‌المللی شرکت‌های فناور همچون ما را افزایش دهد و در ایجاد ظرفیت‌های بین‌المللی نقش مهمی داشته باشد. در پایان نیز لازم است از دانشگاه آزاد اسلامی که متولی برگزاری چنین رویداد مهمی است تقدیر و تشکر کنم و امیدوارم در سالیان آتی نیز ادامه داشته باشد. همچنین از رئیس دانشگاه آزاد واحد بجنورد، معاون محترم پژوهش و فناوری واحد و رئیس مرکز رشد واحد که در اعزام شرکت ما به این رویداد تمام تلاش و همکاری را داشتند، تشکر ‌کنم.»

دیجیتال توین سیستم، راهی برای تحول صنایع نفت و گاز منطقه است
حامد آگاهی، رئیس سرای نوآوری فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات واحد شیراز با بیان اینکه شرکت همتای هوشمند آینده از سال 1398 فعالیت‌های خودش را آغاز کرده است، گفت: «شرکت در حوزه دوقلوی دیجیتال مشغول به فعالیت بوده است. هدف این مجموعه یک مشابه‌سازی از کارخانه‌ها، پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها به صورت دیجیتال بوده که براساس داده‌هایی که از سنسور‌ها دریافت، جمع‌آوری و تحلیل می‌شوند و در مرحله بعد براساس آن داده‌ها، فرایند‌های تصمیم‌گیری مبتنی بر الگوریتم‌های مختلف هوش مصنوعی مانند یادگیری ماشین و یادگیری صورت می‌گیرد. ضمن اینکه دو استاد دانشیار و استادیار با رشته‌های مهندسی برق و پنج دانشجو در این شرکت فعالیت می‌کنند.»

او با معرفی محصول «دیجیتال توین سیستم» که به عنوان یکی از محصولات این شرکت در رویداد عصر امید عرضه شده است، تصریح کرد: «هدف این محصول مشابه‌سازی و جمع‌آوری اطلاعات و یک سایت صنعتی بوده که چهار بخش دارد. در پایین‌ترین بخش این سایت سخت‌افزار قرار دارد که اطلاعات سخت‌افزاری را تحلیل می‌کند. در بخش دوم اطلاعات مربوط به نیروی کار در فیلد یا در میدان کار بوده که اطلاعات و داکیومنت‌های انجام کار در اختیار نیروی مرتبط با کار قرار گرفته و نیروی کار می‌تواند به مجموعه گزارش دهد. بخش سوم نیز متاورس صنعتی بوده که کارش مشابه‌سازی عینی از فرایند صنعتی، تحلیل اطلاعات، تشخیص خطا‌ها و پیشنهاد صدور دستورات مناسب کاربر در اتاق کنترل است و در بالاترین سطح هم ساز و کار مدیریتی همه مجموعه در دیجیتال توین قرار دارند. ضمناً این محصول نمونه مشابه خارجی دارد اما تلاش شده است تکنولوژی مبتنی بر هوش مصنوعی و دیجیتال توین برای یک کاربری متناسب با صنایع ما استفاده شود.»

آگاهی درباره هدف از حضور در رویداد عصر امید بین‌المللی هوش مصنوعی نجف افزود: «هدف‌مان ایجاد ارتباط بین صنایع حاضر در کشور عراق و بهره‌مندی از ارتباطات و انعقاد قرارداد برای این مجموعه‌ها بوده که تکنولوژی دیجیتال توین در صنایع مختلف این کشور خصوصاً نفت و گاز کاربرد دارد. به عبارتی این رویداد می‌تواند نقطه‌عطفی در فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه آزاد در حوزه صادرات فناوری و توسعه دیپلماسی علمی دانشگاه و کشور در تعامل با کشور‌های همسایه و مشترک‌المنافع کشور داشته باشند.»

رویداد «عصر امید» در نخستین تجربه بین‌المللی خود به شکل مشترک بین ایران و عراق برگزار می‌شود. رویدادی که هوش مصنوعی محور اصلی آن قرار داده شده و از روز گذشته به میزبانی دانشگاه نجف اشرف آغاز به کار کرد. اتفاق مهمی که می‌تواند سرآغاز همکاری‌های جدی علمی و فناورانه دو کشور با محوریت دانشگاه آزاد باشد. در آیین افتتاحیه این رویداد یوسف کناوی استاندار نجف اشرف، حیدر عبد ضهد قائم‌مقام وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی جمهوری عراق، بنیان‌گذار، رئیس و تنی چند از مدیران و اساتید دانشگاه نجف اشرف به همراه جمشید صباغ‌زاده قائم‌مقام رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در واحد علوم‌وتحقیقات، فرید نعیمی رئیس دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد، ایمان عطارزاده رئیس مرکز فناوری اطلاعات و شبکه علمی، عبدالله محمدی مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی، علی هارون‌آبادی رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته و برخی از رؤسای دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان‌ها و واحد‌ها حضور داشتند. در این مراسم از دانشگاه‌های فعال در اجرا و برگزاری این رویداد توسط روسای دانشگاه نجف اشرف و واحد نجف آباد تقدیر شد. گزارش «فرهیختگان» از افتتاحیه این رویداد را در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

از میزبانی همایش‌های علمی استقبال می‌کنیم

یوسف کناوی، استاندار نجف اشرف نیز در این مراسم طی سخنانی گفت: «این همایش در حوزه هوش مصنوعی و پیشرفت‌های علمی برگزار می‌شود و دانشگاه اسلامی نجف بین دانشگاه‌های عراق و نجف پیشرو در زمینه هوش مصنوعی است. پیشرفت‌های علمی در دانشگاه‌های نجف با ورود به حوزه هوش مصنوعی تسریع خواهد شد.» 

او اضافه کرد: «استان نجف در شرف پیشرفت‌هایی در حوزه دیجیتال است. ما آماده پذیرایی و استقبال از همایش‌های علمی در زمینه‌های هوش مصنوعی، اقتصاد دیجیتال و امنیت سایبری هستیم.» 

استاندار نجف اشرف با بیان اینکه بنده فارغ‌التحصیل دانشگاه نجف در علوم سیاسی هستم، گفت: «امیدوارم دانشگاه اسلامی نجف در حوزه‌های علمی هوش مصنوعی و البته سایر حوزه‌ها پیشرو باشد.» 

تعامل خوبی بین ایران و عراق شکل گرفته است 

 فرید نعیمی، رئیس دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد در مراسم رویداد بین‌المللی عصرامید هوش مصنوعی و کنفرانس بین‌المللی هوش مصنوعی، شهر، صنعت، سلامت و توسعه پایدار طی سخنانی گفت: «باعث افتخارمان است که در رویداد علمی هوش مصنوعی میزبان شما عزیزانیم. از دانشگاه اسلامی نجف و مدیران محترم دانشگاه آزاد اسلامی به‌ویژه دکتر طهرانچی بابت اجازه فعالیت برون‌مرزی در این حوزه تشکر و قدردانی می‌کنم.» 

او با بیان اینکه امروز تعامل خوبی بین کشور ایران و عراق شکل گرفت، ادامه داد: «کشور عراق کشور دوست و همسایه ماست و امیدوارم با برگزاری این رویداد تعاملات خوبی بین دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های عراق در حوزه هوش مصنوعی شکل بگیرد و اتفاقات خوبی برای شرکت‌های حاضر در این سه روز بیفتد.» 

بدون همکاری‌ امکان پیشرفت علمی وجود ندارد

 جمشید صباغ‌زاده، قائم‌مقام رئیس دانشگاه آزاد در واحد علوم‌وتحقیقات نیز در این مراسم گفت: «سعادت بزرگی است که دانشگاه آزاد با همکاری دانشگاه اسلامی نجف رویدادی را در حوزه هوش مصنوعی برگزار کردند. هوش مصنوعی از علوم جدیدی است که در دنیا ظهور و بروز پیدا کرده است؛ دانشگاه آزاد در زمینه هوش مصنوعی اراده مصممی دارد تا به همه زمینه‌ها از جمله پزشکی، کشاورزی، امنیت اطلاعات و... ورود کند.» او اظهار کرد: «امروزه دانشگاه آزاد یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی جهان به‌خصوص در حوزه تحصیلات تکمیلی است. بیش از یک میلیون و 300 دانشجو در این دانشگاه مشغول به تحصیلند. همچنین 27 هزار استاد در این دانشگاه مشغول به تدریس بوده و 7 هزار آزمایشگاه و کارگاه در واحد‌های دانشگاهی آن مستقرند.» او با بیان اینکه بیش از 430 واحد دانشگاهی در دانشگاه آزاد مشغول به فعالیتند، تصریح کرد: «همچنین 237 مرکز تحقیقاتی در زمینه‌های نانوتکنولوژی و علوم دیگر فعالند. 5 شعبه دانشگاه آزاد نیز درکشور‌های دیگر فعالند که یکی از این شعبه‌ها در کشور عراق تأسیس شده است.» صباغ‌زاده با بیان اینکه 75 سرای نوآوری، 172 مرکز رشد و 179 شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه آزاد فعالند، اظهار کرد: «دانشگاه آزاد در 5 سال اخیر به دستور دکتر طهرانچی یک نگاه بنیادی به خود انداخت تا بتواند به نیاز‌های جامعه پاسخ دهد. این حرکت باعث شده است دانشگاه فقط برای آموزش نباشد بلکه به سمت حل نیاز‌های جامعه نیز حرکت کند. یکی از فعالیت‌های این دانشگاه در 5 سال اخیر طرح پویش است. در این طرح دانشگاه در صنعت حاضر شده و دوره‌هایی را گذرانده و در همان صنعت نیز مشغول به کار می‌شود.» 

او اضافه کرد: «موضوعاتی که دانشگاه آزاد در چند سال اخیر به آن ورود کرده است در حوزه‌های امنیت شبکه، سایبری، هوش مصنوعی و امنیت غذایی است. همچنین به موضوعات روز دنیا از جمله کوانتوم و فناوری‌های کوانتوم نیز ورود کرده است. ازآنجایی‌که ایران دارای یک اقلیم خشک است به بحث تصفیه آب و باران‌زایی نیز وارد شده‌ایم. این موضوع از جمله موضوعات روز دنیا است که ما نیز به آن مبتلا هستیم.» 

قائم‌مقام رئیس دانشگاه آزاد در واحد علوم‌وتحقیقات گفت: «دانشگاه آزاد در میان سایر دانشگاه‌های دنیا رتبه بسیار بالایی دارد. در برخی از رشته‌ها مانند کوانتوم، لیزر و حتی موضوعات ریاضی در میان دانشگاه‌های جهان رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده‌ایم.» 

او با بیان اینکه در حوزه پزشکی نیز 2 هزار و 382 عضو هیئت‌علمی مشغول به فعالیتند، خاطرنشان کرد: «90 هزار دانشجو در این حوزه مشغول به تحصیل و 8 بیمارستان با 710 تخت فعال در دانشگاه آزاد فعال است. این موضوع نشان می‌دهد ثروت بسیار بزرگی در اختیار دانشگاه قرار دارد که می‌تواند در حوزه‌های بین‌المللی در کشور همسایه عراق از جمله دانشگاه اسلامی نجف انجام شود.» 

صباغ‌زاده با بیان اینکه امروز در دنیا بدون همکاری‌های علمی امکان پیشرفت علم وجود ندارد، توضیح داد: «زیرا مسائل بشر به هم گره می‌خورند. وقتی به مسائل علمی نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید که فقط یک منطقه درگیر آن نیستند. به‌طور مثال بحث ریزگرد‌ها جزء مسائلی است که ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد. به لحاظ فرهنگی و ارتباطی که فارغ از مسائل سیاسی هیچ دو ملتی وجود ندارد که نزدیک‌تر از ملت ایران و عراق باشند. ما خوشحالیم که این همکاری‌ها در مقیاس وسیع بین کشور ایران و عراق اتفاق افتاده است.» 

حوزۀ دیجیتال عراق در شرف یک انقلاب است 

 حیدر عبد ضهد، قائم‌مقام وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی جمهوری عراق نیز در این مراسم گفت: «وزارت علوم عراق بر همکاری‌های علمی میان دانشگاه‌های عراق و دانشگاه آزاد از جمله هوش مصنوعی تأکید داشته و از آن حمایت می‌کند. از زمان تصدی پست، توسط وزیر علوم تلاش کردیم تا ارتباطات علمی میان دانشگاه‌های ایران و عراق شکل بگیرد. در سال 2021 یک همایش علمی در مشهد با همکاری وزارت علوم برگزار شد و در ادامه و در مورد همین همایش، یک همایش یک‌هفته‌ای نیز در کربلا در سال 2025 برگزار شد.»

او اضافه کرد: «این تبادلات علمی موجب شد علم و فناوری میان دانشگاه‌های ایران و عراق به شکل خوبی رد و بدل شده و شکل بگیرد. همکاری و تحقیقات علمی میان اساتید دانشگاه‌های ایران و عراق در حال شکل‌گیری است و بیش از 139 تحقیق در این زمینه‌ها ایجاد شده است. همکاری در زمینه تحصیلات آکادمیک در دوره تحصیلات تکمیلی و پروژه‌ها و تحقیقات علمی مشترکی میان دانشگاه‌های ایران و عراق شکل گرفته و پیشرفت‌های خوبی داشته است و ما به شدت پیگیر این موضوع هستیم.» 

قائم‌مقام وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی جمهوری عراق گفت: «برگزاری همایش هوش مصنوعی طی 3 روز در دانشگاه اسلامی نجف نیز در همین راستا است. بنابراین بر این نوع همکاری‌ها میان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه نجف تأکید داشته و از رتبه علمی اساتیدی که در این همایش شرکت کردند نیز اطلاعات کاملی در اختیار داریم. این همایش را در حوزه صنعت و بهداشت در کشور عراق گسترش خواهیم داد. عراق در حوزه دیجیتال در شرف یک انقلاب است و ما نیز در این حوزه فعالیت خواهیم داشت.» 

فرصت هم‌افزایی برای تقویت توانمندی‌های هوش مصنوعی

 علی هارون‌آبادی، رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته، اظهار کرد: «مرور مختصری بر بحث دانشکده‌های موضوعی در دانشگاه آزاد خواهم داشت و پس از آن، یکی از بحث‌هایی که در حوزه هوش مصنوعی در دهه آینده، برجسته و پررنگ خواهد بود، به عنوان یکی از محور‌های همایش دنبال می‌کنم. از همین رو برای سخنرانی خودم، بحث شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های توسعه‌گر را با عنوان «پیشران‌های شهر‌های هوشمند» انتخاب کرده‌ام.» 

او افزود: «در خصوص حوزه دانشکدگان موضوعی، اشاره می‌کنم که این دانشکدگان مسئله‌محور هستند. یکی از دانشکدگان موضوعی، دانشکده هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته است. ما در دانشگاه آزاد دارای ۲۹ دانشکده موضوعی هوش مصنوعی هستیم که بر اساس سند ملی هوش مصنوعی، مأموریت‌های مختلفی به آن‌ها تخصیص داده شده است. ما در حال پیگیری این مأموریت‌ها هستیم؛ از جمله بحث سیستم‌های توسعه‌گر.»

رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته تصریح کرد: «در طول پنج سال اخیر، حوزه‌های مختلف مربوط به مشاغل، دستخوش تغییرات شده‌اند و در پنج سال آینده، بحث ایکامرس و تجارت الکترونیک به همراه مباحث شبکه‌های اجتماعی دستخوش تغییرات قابل توجهی خواهد شد. در گذشته بحث مربوط به وب‌کاوی و وبِ معنایی مطرح شده بود که بسیاری از شرکت‌ها به این مباحث پرداخته‌اند و گردش مالی قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند.» 

هارون‌آبادی خاطرنشان کرد: «امروزه مباحث مربوط به شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های توسعه‌گر هم کنار هوش مصنوعی مطرح می‌شود. مسائل مربوط به حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی را نیز دستخوش تغییر خواهد کرد. یکی از این حوزه‌ها مباحث مربوط به هوش مصنوعی است. یکی از بحث‌ها، وب‌کاوی مبتنی بر کاربرد خواهد بود. در این حوزه، «History» (سوابق) کاربران در شبکه‌های اجتماعی رصد شده و بر اساس علایق کاربران، پیشنهاد‌های مرتبط به آن‌ها داده می‌شود. مباحث مربوط به وب‌کاوی باعث شده که بتوانیم در میان شرکت‌های مختلف، نگاه دقیق‌تری داشته باشیم. شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند، گردش مالی قابل توجهی را به خود اختصاص می‌دهند. شبکه‌های اجتماعی نیز رفتار کاربران را رصد می‌کنند و با چند حرکت شما در شبکه اجتماعی، علایق شما و اطلاعات قابل توجهی رصد می‌شود.» 

وی ادامه داد: «در آینده، شهر‌های هوشمند از شبکه‌های اجتماعی ایده خواهند گرفت و سوابق تک‌تک کاربران بر اساس آی‌دی آن‌ها برای ارائه خرید و خدمات، رصد خواهد شد. بحث مربوط به گردش مالی که در اینجا دنبال می‌کنیم، امروزه به گونه‌ای است که می‌دانید شرکت‌هایی مثل «انویدیا» سهامشان در بازار‌های مالی از سهام کشور‌های توسعه‌یافته‌ای مثل آلمان فراتر رفته است. این شرکت تولید تراشه‌های هوش مصنوعی را دنبال می‌کند و شرکت‌های مشابه در آینده نه‌چندان دور، کنار شبکه‌های اجتماعی، نقشه راه شهر‌های هوشمند را ترسیم خواهند کرد.» 

رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته یادآور شد: «آنچه در طول پنج سال آینده شاهد آن خواهیم بود، توجه گسترده هوش مصنوعی به آن‌ها، به‌ویژه استفاده از شبکه‌های مولد تخاصمی و شبکه‌های GAN برای تولید داده‌های غیرواقعی (فیک) است. معلومات واقعی شبکه‌های GAN شبکه‌هایی هستند که با رقابت روی شبکه عصبی، اقدام به ارائه توصیه‌هایی با دقت بالا می‌کنند.» 

هارون‌آبادی تأکید کرد: «هنوز تعداد قابل توجهی از داده‌هایی که وجود دارند، به طور کامل پردازش نشده‌اند و انتظار می‌رود که داده‌های فیک ایجاد شود و حجم عظیمی از دیتا را در آینده شاهد باشیم؛ داده‌هایی که بر اساس ناشناخته‌های تفکرات انسانی شکل می‌گیرند. شبکه‌های GAN در حوزه‌هایی که بشر تاکنون نتوانسته در آن‌ها تفکر کند، ورود پیدا خواهد کرد و پیشنهاد‌های مناسبی را ارائه خواهد داد.»

وی افزود: «با ترکیب سه حوزه شبکه‌های گرم مبتنی بر یادگیری عمیق از شبکه عصبی، سیستم‌های توسعه‌گر و شبکه‌های اجتماعی، در پنج سال آینده ما شاهد تحول در حوزه ایکامرس و مشاغل مختلف، از جمله انقلابی در صنعت، دانشگاه، پزشکی و کشاورزی خواهیم بود.»

رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته در پایان گفت: «اگر کشور‌های منطقه و کشور‌های اسلامی در این زمینه کُند عمل کنند، با توجه به محدودیت‌هایی که جامعه جهانی روی هوش مصنوعی اعمال می‌کند، دچار مشکلات متعددی خواهیم شد و نمی‌توانیم در آینده‌ای نه چندان دور بحث‌های علمی را در این زمینه‌ها‌ تسری بدهیم. این پتانسیل را داریم که در حوزه‌های آموزشی، فناوری و پژوهشی، روابطی با دانشگاه نجف داشته باشیم که منجر به هم‌افزایی این دو مجموعه شود.»